Zespół Reitera – profilaktyka, przebieg i leczenie

Zespół Reitera – znany lepiej pod nazwą reaktywnego zapalenie stawów – to schorzenie reumatyczne przyjmujące postać zapalenia jednostawowego lub asymetrycznego zapalenia stawów. Choroba Reitera rozwija się jako efekt wcześniejszej infekcji bakteryjnej układu oddechowego, pokarmowego lub moczowo-płciowego. Najczęściej dotyczy stawów kończyny dolnej – skokowych oraz kolanowych.

Z tekstu dowiesz się:

• w jaki sposób objawia się choroba Reitera,
• jak diagnozuje się i leczy zespół Reitera,
• czy chorobie Reitera można zapobiegać.

Zespół Reitera to schorzenie reumatyczne (w grupie tych chorób znajduje się też np. reumatoidalne zapalenie stawów czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa) przyjmujące postać asymetrycznego zapalenia stawów lub zapalenia jednostawowego, najczęściej kończyn dolnych. Jest ono efektem przebytych wcześniej zakażeń bakteryjnych układu moczowo-płciowego, oddechowego lub pokarmowego. Jakie są najczęstsze drobnoustroje wywołujące zespół Reitera? Chlamydia, pałeczki salmonelli, a także bakterie z rodziny Campylobacter, Shigella, Clostridium difficile oraz Mycoplasma. Odpowiedź układu immunologicznego na te i inne bakterie znajdujące się w stawach powoduje wystąpienie stanu zapalnego – dzieje się tak u 1-4% pacjentów z przebytymi wcześniej infekcjami bakteryjnymi.

Zespół Reitera – objawy

Choroba Reitera rozwija się w ciągu 2-8 tygodni od infekcji bakteryjnej, która sama w sobie często przebiega łagodnie, a nawet bezobjawowo. Do objawów zespołu Reitera zalicza się z kolei:

• ból i obrzęk pojedynczego stawu lub kilku stawów, najczęściej kończyn dolnych (może być odczuwany jako ból kolana, ból kostki czy ból ścięgna Achillesa),
• bóle pleców, krzyża i pośladków,
• ból oraz obrzęk pięt wywołujący trudności w chodzeniu,
• niebolesne nadżerki, plamki i pęcherzyki w obrębie narządów płciowych,
• wyciek z cewki moczowej lub pochwy,
• wysypka i nadmierne łuszczenie skóry na podeszwach stóp,
• przebarwienia i bruzdy na paznokciach,
• afty w obrębie błon śluzowych jamy ustnej i języka,
• zapalenie spojówek, ból oka, niewyraźne widzenie, łzawienie z oczu,
• złe samopoczucie, osłabienie, gorączka.

Zespół Reitera – leczenie

Diagnostyka choroby Reitera nie jest prosta – poprzedzające ją zakażenie bakteryjne często jest bezobjawowe, a rozpoznanie drobnoustroju w momencie występowania objawów stawowych stanowi nieraz kłopot. W diagnostyce wykonuje się podstawowe badania laboratoryjne (wskaźniki stanu zapalnego), mikrobiologiczne oraz obrazowe. Konieczne może być przeprowadzenie diagnostyki zakażenia bakteriami również u partnerów seksualnych pacjenta.

Leczenie zespołu Reitera zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz występujących objawów.

• W pierwszym etapie choroby stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz glikokortykiosteroidy w postaci zastrzyków dostawowych lub doustnie.
• Jeśli choroba postępuje, konieczne jest wprowadzenie leków reumatologicznych, np. sulfasalazyny, metotreksatu czy azatiopryny.
• Stosuje się dopasowane do potrzeb leczenie objawowe, np. krople łagodzące zapalenie spojówek, maści na łuszczący się naskórek, maści przeciwbólowe na bolące pięty,
• Ważnym elementem leczenia jest ograniczenie aktywności fizycznej oraz odpowiednia fizjoterapia.

U większości pacjentów, nawet z zaawansowanymi dolegliwościami, choroba ustępuje całkowicie.

Choroba Reitera – czy można jej zapobiegać?

Jak już wspomniano, choroba Reitera to schorzenie wtórne wywoływane przez wcześniejszą infekcję. Zakażeniom bakteryjnym nie da się w pełni zapobiegać, ale można starać się minimalizować ryzyko. Zespół Reitera relatywnie często bywa efektem zakażenia bakteriami chlamydii, więc ważne jest m.in. unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych czy stosowanie prezerwatyw. W przypadku zdiagnozowanej choroby leczyć należy również partnera seksualnego.