Choć wakacyjne wyjazdy nad morze lub nad jezioro kojarzą się przede wszystkim z beztroskim wypoczynkiem, to jednak również wtedy mogą się przytrafić przykre kontuzje i urazy. Bardzo często są one efektem letnich aktywności na plaży – biegania, grania w siatkówkę albo badmintona. Jakie konkretnie kontuzje mogą przydarzyć się na piasku?

Z tekstu dowiesz się:

• jakie związki mają kontuzje ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego z bieganiem po plaży,
• do jakich urazów barku może dojść podczas gry w siatkówkę plażową,
• dlaczego częstą kontuzją związaną z aktywnościami na plaży jest skręcenie stawu skokowego.

W pierwszej chwili może się wydawać, że wakacyjny wypoczynek na plaży to przede wszystkim beztroskie opalanie. Są jednak osoby, które również w takich sytuacjach stawiają na aktywność: bieganie, grę w siatkówkę plażową albo w badmintona. Niestety, także nad morzem czy nad jeziorem mogą się przydarzyć kontuzje, które zaburzą czas urlopu. Jakie zatem są najczęstsze plażowe urazy i jak im zapobiegać?

Zapalenie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego jako skutek biegania po plaży

Bieganie po plaży to jedna z najpopularniejszych form plażowej aktywności fizycznej. Ma ono wiele zalet, m.in. to, że w trakcie biegania na plaży – zwłaszcza boso – angażowane są rzadko używane mięśnie, takie jak mięśnie podłużne i poprzeczne stóp, a także mięśnie odpowiadające za stabilizację stawów skokowych i stopy. Zaletą biegania po piasku jest również to, że suchy oraz miękki piasek stanowi bardzo dobrą, naturalną amortyzację dla stawów. Podczas biegania po piasku ryzyko obciążeń kolana czy kontuzji kręgosłupa jest naprawdę niewielkie. Dodatkowo w trakcie takiej aktywności można dostarczyć organizmowi dużych ilości jodu, czyli pierwiastka, który jest niezbędny m.in. dla prawidłowej pracy tarczycy.

Bieganie po plaży, mimo wszystkich dobrych stron, jak każda aktywność fizyczna niesie jednak ze sobą ryzyko kontuzji. Jedną z nich jest zapalenie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego. Mięsień ten pełni bardzo ważną funkcję stabilizacyjną dla stopy – znajduje się w tylno-przyśrodkowej części goleni, a jego ścięgno przebiega pod kostką przyśrodkową. Stan zapalny ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego najczęściej wywoływany jest pojedynczym urazem, spowodowanym np. niestabilnym podłożem podczas biegu. Głównym objawem stanu zapalnego jest ból za kostką przyśrodkową, który może promieniować również do środkowej części stopy i nasilać się po aktywności fizycznej. Z czasem mogą się pojawiać trudności ze staniem na palcach, a także przykurcz ścięgna Achillesa, co może upośledzać chód.

W diagnostyce zapalenia ścięgna mięśnia piszczelowego wykorzystuje się przede wszystkim RTG, jak również badania dodatkowe – USG oraz rezonans magnetyczny. Leczenie zależne jest od stopnia zaawansowania stanu zapalnego oraz nasilenia objawów. Początkowo możliwe jest leczenie zachowawcze, polegające m.in. na całkowitym odciążeniu kończyny oraz dopasowanej do potrzeb rehabilitacji. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczna jest operacja.

Zwichnięcie przednie stawu barkowego

Kolejny chętnie uprawiany na piasku sport to siatkówka plażowa – chociaż piasek jest zdecydowanie bardziej miękkim podłożem niż sztuczne wykładziny w halach sportowych, to jednak również niefortunny upadek na piasku może się skończyć zwichnięciem stawu barkowego.

Staw barkowy to staw kulisty o największym zakresie ruchu wśród wszystkich stawów w ludzkim organizmie. Niestety, jego ruchomość – wynikająca z budowy anatomicznej – powoduje jednocześnie niestabilność oraz podatność na uszkodzenia, urazy i kontuzje. Jedną z najczęściej występujących jest zwichnięcie przednie stawu barkowego.

Pod pojęciem zwichnięcia rozumie się całkowitą utratę kontaktu pomiędzy głową kości ramiennej oraz panewką stawu ramienno-łopatkowego. Najczęściej jest ono wynikiem pojedynczego uszkodzenia – od pacjenta można się dowiedzieć, że upadł na kończynę – w badaniu obrazowym uwidocznione jest wyważenie głowy kości ramiennej do przodu, często także oderwanie obrąbka stawowego oraz przedniej części torebki stawowej. Możliwe są także uszkodzenia więzadeł oraz ścięgna mięśnia podłopatkowego.

Leczenie zwichnięcia stawu barkowego może mieć charakter zachowawczy lub operacyjny. Leczenie zachowawcze obejmuje przede wszystkim nastawienie zwichnięcia, a następnie działania przeciwbólowe i usprawniające. Pomiędzy kolejnymi sesjami rehabilitacji kończyna powinna być unieruchomiona, np. poprzez stosowanie temblaka. Warto pamiętać, że powrót do pełnej sprawności może potrwać nawet do 6 miesięcy. Niestety, zwichnięcie barku ma charakter nawracający – jeśli dojdzie do niego trzykrotnie, pacjent może zostać zakwalifikowany do leczenia operacyjnego.

Skręcenie stawu skokowego

Właściwie podczas każdej aktywności na plaży – w trakcie biegania, gry w siatkówkę plażową, a nawet zabawy z dziećmi – może dojść do skręcenia stawu skokowego, powstającego na skutek nagłego zagięcia stopy do wewnątrz. W zależności od stopnia zaawansowania urazu może dojść do rozciągnięcia

Skręcenie oznacza zatem uraz tkanek miękkich obejmujący więzadła i torebkę stawową. Może dotyczyć każdego stawu, ale zwykle występuje w stawie skokowym. Skręcony staw skokowy to wynik nagłego zagięcia stopy do wewnątrz. Najczęściej następuje to podczas upadku ze schodów, ześlizgnięcia się stopy z krawężnika lub kiedy stopa wpadnie w zagłębienie w ziemi. Nagłe i silne skręcenie stopy do środka powoduje rozciągniecie więzadeł po stronie bocznej stawu skokowego, w okolicy kostki bocznej. W zależności od stopnia uszkodzeń skręcenie stawu skokowego dzieli się na:

• skręcenie stopnia pierwszego – z rozciągnięciem więzadeł,
• skręcenie stopnia drugiego – z częściowym rozerwaniem więzadeł,
• skręcenie stopnia trzeciego – z całkowitym rozerwaniem więzadeł.

W diagnostyce skręcenia wykonuje się przede wszystkim RTG, które pozwala na wykluczenie ewentualnych złamań. Leczenie tego typu urazów obejmuje m.in. unieruchomienie kończyny, chłodzenie kontuzjowanego miejsca (przez około dwa dni po urazie), stosowanie opasek elastycznych, ortez lub stabilizatorów, przyjmowanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a także dopasowaną do potrzeb rehabilitację.