METODY LECZENIA BÓLU PRZEWLEKŁEGO. CO JEST PRZYCZYNĄ CHRONICZNEGO BÓLU?

Ból – uporczywy i nawracający, który trwa od 3 miesięcy i wymaga regularnej terapii przeciwbólowej, nazywamy bólem przewlekłym. Towarzyszą mu często objawy somatyczne dodatkowo wpływające na obniżenie jakości naszego życia. Poznaj metody zwalczania bólu przewlekłego, takie jak kriolezja i termolezja.

Definicja kliniczna bólu chronicznego

Ból przewlekły jest długotrwałym, utrzymującym się bólem, który trwa powyżej 3-6 miesięcy. Może być spowodowany wieloma różnymi czynnikami, takimi jak urazy, choroby, stany zapalne lub stresy emocjonalne. Ból przewlekły może mieć negatywny wpływ na jakość życia i zdolność do wykonywania codziennych czynności. Leczenie bólu przewlekłego jest często trudne i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, włączając w to leki, terapię fizyczną i psychologiczną.

• Godzina bólu jest równie długa jak dzień przyjemności, stwierdził niegdyś Hipokrates. Zwykle jednak bagatelizujemy sygnały ostrzegawcze ze strony naszego ciała. Z badania „Dolegliwości układu ruchu”*, wynika, że 75% Polaków od czasu do czasu odczuwa ból mięśni, kości lub stawów. Ból wynikający np. z syndromu łokcia tenisisty czy golfisty, zespołu cieśni nadgarstka lub zespołu bolesnego barku jest przykry i nasila się przy wykonywaniu codziennych czynności. Na uciążliwy i przewlekły ból skarżą się także pacjenci cierpiący na zwyrodnienia dysków, stawów międzykręgowych czy więzadeł.
  Wskazaniem do wykonania neurolezji, czyli wymrażania (kriolezja), lub termokoagulacji, czyli ścięcia się białka w wyniku działania wysokiej temperatury (termolezja), są:
  przewlekłe dolegliwości bólowe,
• przypadki słabo reagujące na leczenie farmakologiczne czy rehabilitacyjne, w których nie ma wskazań lub są przeciwwskazania do leczenia operacyjnego. Destrukcja struktur obwodowego układu nerwowego przy pomocy temperatury pozwala uniknąć agresywniejszych metod leczenia chirurgicznego.

Przyczyny bólu przewlekłego

Ból przewlekły może mieć wiele różnych przyczyn, w tym:

1. Choroby: wiele chorób, takich jak artretyzm, choroba zwyrodnieniowa stawów, choroba nowotworowa, zapalenie nerwu i choroby zapalne, może powodować ból przewlekły.
2. Urazy: urazy, takie jak złamania, skręcenia i zwichnięcia, mogą prowadzić do bólu przewlekłego.
3. Stres emocjonalny: stres emocjonalny, taki jak depresja i lęk, może prowadzić do bólu przewlekłego i nasilać istniejący ból.
4. Nieprawidłowa postawa i nawyki zdrowotne: siedzenie przez długi czas w nieodpowiedniej pozycji, nadmierne używanie komputera i telefonu komórkowego, nieodpowiednia dieta i brak ruchu, mogą prowadzić do bólu przewlekłego.
5. Zaburzenia neurologiczne: zaburzenia, takie jak choroba neuropochodzenia, takie jak choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane, mogą powodować ból przewlekły.
6. Zaburzenia somatyczne: zaburzenia somatyczne, takie jak zaburzenia funkcji narządu ruchu, takie jak zespół dysfunkcji stawu barkowego, mogą powodować ból przewlekły.

Czynniki ryzyka a przewlekły ból

Istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju bólu przewlekłego. Wśród nich wymienia się:

1. Wiek: z wiekiem zwiększa się ryzyko rozwoju bólu przewlekłego, zwłaszcza u osób powyżej 50 lat.
2. Urazy i choroby: urazy, takie jak skręcenia, zwichnięcia lub złamania, oraz choroby, takie jak artretyzm, choroba zwyrodnieniowa stawów i choroba nowotworowa, mogą prowadzić do bólu przewlekłego.
3. Stres emocjonalny: stres emocjonalny, taki jak depresja i lęk, może prowadzić do bólu przewlekłego i zwiększać nasilenie istniejącego bólu.
4. Nieprawidłowe nawyki zdrowotne: nieodpowiednia dieta, brak ruchu, nadużywanie substancji, takich jak alkohol i nikotyna, i brak snu, mogą zwiększać ryzyko bólu przewlekłego.
5. Dziedziczność: pewne czynniki genetyczne mogą zwiększać ryzyko rozwoju bólu przewlekłego. 

Zidentyfikowanie i leczenie czynników ryzyka bólu przewlekłego jest ważne dla zapobiegania jego rozwojowi i zwiększenia jakości życia. Zaleca się konsultację z lekarzem, aby uzyskać indywidualną ocenę ryzyka i plan leczenia.

Metody leczenia bólu przewlekłego

Leczenie bólu przewlekłego jest złożonym procesem, który może obejmować kilka różnych metod. Oto kilka z nich:

1. Terapia farmakologiczna: leki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen, paracetamol lub opioidy, są często stosowane w leczeniu bólu przewlekłego.
2. Terapia fizykalna: ćwiczenia fizyczne, takie jak joga, pilates lub terapia manualna, mogą pomóc w złagodzeniu bólu i poprawie jakości życia.
3. Terapia behawioralna: terapia behawioralna, taka jak terapia oparta na uwadze i treningu umiejętności radzenia sobie z bólem, może pomóc w zrozumieniu i zarządzaniu bólem.
4. Terapia interwencyjna: zabiegi, takie jak blokada nerwu lub stymulacja nerwów, mogą być stosowane w leczeniu bólu, który jest zlokalizowany w określonym obszarze ciała.
5. Terapia psychologiczna: terapia, taka jak terapia behawioralno-poznawcza, może pomóc w radzeniu sobie z emocjami i stresem związanymi z bólem.

Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem przed wyborem konkretnej metody leczenia, ponieważ każdy przypadek jest inny i może wymagać indywidualnego podejścia. Leczenie bólu przewlekłego jest procesem długotrwałym i wieloskładnikowym, który może wymagać połączenia kilku różnych metod, aby uzyskać najlepsze rezultaty.

Kriolezja – sprzymierzeniec w walce z bólem

W nierównej walce z bólem może pomóc nam współczesna medycyna. Dzięki nowoczesnym, minimalnie inwazyjnym metodom możliwa jest znaczna redukcja lub nawet całkowite zniesienie dolegliwości bólowych, których nie dało się wyleczyć innymi metodami.

Kriolezja, czyli wymrażanie nerwów czuciowych, jest funkcjonalnym odpowiednikiem blokad nerwowych, pozbawionym jednak działania ubocznego i ogólnoustrojowego. Czynnikiem działającym na unerwienie czuciowe jest bowiem niska temperatura. – Kriosonda z końcówką o temperaturze sięgającej -89°C zostaje wprowadzona przez skórę w znieczuleniu miejscowym i pod kontrolą RTG lub USG do precyzyjnie zlokalizowanego wcześniej nerwu docelowego. Poprzez niszczenie substancji przewodzącej dochodzi do przerwania przewodnictwa nerwu na niewielkiej długości, co wywołuje długoterminowy efekt przeciwbólowy, utrzymuje się on nawet do 2 lat. Jednorazowo można zablokować kilka nerwów lub punktów – tłumaczy dr Adrian Rymarczyk, ortopeda i traumatolog ze Szpitala Centrum ENEL-MED.

Kriolezja – zalety i wskazania

Zaletą metody jest brak powikłań czy jakichkolwiek skutków ubocznych, w tym zaburzeń motoryki. Zabieg trwa od 30 do 60 minut, a po krótkiej obserwacji pacjent może wrócić do codziennych czynności.
Kriolezja jest elementem złożonego procesu leczenia. Poprzez zlikwidowanie objawów przyczynia się do lepszych efektów leczenia przyczynowego. Zniesienie bólu przewlekłego to nie tylko natychmiastowa poprawa jakości życia pacjenta, lecz także czynnik wspomagający rehabilitację. Pozwala bowiem na lepszą współpracę z pacjentem, a tym samym na szybsze i dłużej utrzymujące się efekty ćwiczeń.

Termolezja – z prądem za pan brat

Termolezja to metoda leczenia bólu za pomocą prądu o wysokiej częstotliwości fal radiowych. Jej celem jest uszkodzenie patologicznych struktur nerwowych poprzez kontrolowane działanie wysokiej temperatury.
Ten zabieg również jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Pod kontrolą RTG lekarz operator wkłuwa specjalną igłę w okolice patologicznie zmienionych zakończeń nerwowych, które mają zostać wyłączone pod wpływem wysokiej temperatury. – Długość igły dobiera się w zależności od miejsca wkłucia. Po ustaleniu prawidłowej lokalizacji elektrody wykonujemy właściwy zabieg. Tępy koniec igły jest połączony z generatorem wysokich fal, które rozchodzą się w patologicznie zmienionych tkankach. Wykorzystujemy prąd pulsacyjny o częstotliwości radiowej, czyli od 300 do 500 kHz, dochodzi do wzrostu temperatury do 60–80° C – wyjaśnia dr Bartłomiej Bartoszcze, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu z Centrum Medycznego ENEL-MED, który kwalifikuje pacjentów do zabiegu termolezji w Szpitalu Centrum.

Termolezja – wskazania i efekt działania

Termolezja z powodzeniem jest stosowana:

• w leczeniu m.in. zespołu przeciążeniowego stawów międzywyrostkowych,
• w klasterowych bólach głowy czy bólach o charakterze neuropatycznym,
• w zespołach bólowych kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowo-krzyżowego.

Procedura trwa średnio 20–30 minut, a cała hospitalizacja zaledwie kilka godzin. Efekty termolezji utrzymują się ok. pół roku – tyle mniej więcej czasu trwa regeneracja uszkodzonych nerwów. Zabieg może być powtarzany bez ograniczeń.

* Badanie Dolegliwości układu ruchu zostało przeprowadzone przez PBS na zlecenie ENEL-MED w ramach badania Omnibus, na reprezentatywnej próbie Polaków aktywnych zawodowo, w wieku 18–55 lat. Badanie zostało zrealizowane metodą wywiadów bezpośrednich CAPI w dniach 20–22.09.2013 r.

Ból przewlekły a fibromialgia

Ból przewlekły i fibromialgia to dwa różne zaburzenia, które mają wpływ na ból i jakość życia pacjenta.

Ból przewlekły jest definiowany jako ból, który trwa dłużej niż trzy miesiące i nie jest proporcjonalny do uszkodzenia tkanek. Może wynikać z wielu różnych przyczyn, takich jak choroby, urazy, stres emocjonalny, nieprawidłowa postawa i nawyki zdrowotne, zaburzenia neurologiczne i somatyczne.

Fibromialgia, natomiast, jest uznawana za chroniczną chorobę bólową, która charakteryzuje się bólem i sztywnością w wielu miejscach ciała, a także innymi objawami, takimi jak zmęczenie, bezsenność, zawroty głowy i bóle głowy. Przyczyna fibromialgii nie jest do końca znana, ale uważa się, że może być związana z nadmiernym napięciem i stanem zapalnym, a także zaburzeniami funkcjonowania układu nerwowego i hormonalnego.

Chociaż ból przewlekły i fibromialgia mają wiele wspólnych cech, takich jak długotrwały ból i wpływ na jakość życia, istnieją pewne kluczowe różnice, które warto rozróżnić w procesie diagnozowania i leczenia. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania dokładnej diagnozy i skutecznego planu leczenia.