Metoda PNF – rehabilitacja bez bólu jest możliwa?

PNF to metoda kinezyterapii opierająca się na neurofizjologicznych wzorcach wykonywania czynności ruchowych oraz ich rozwoju i zmian w trakcie całego życia człowieka. Jest ona wykorzystywana m.in. u pacjentów po udarach mózgu, z chorobą Parkinsona, po urazach układu ruchu oraz z wadami postawy. Według założeń metoda PNF ma być bezbolesna oraz maksymalnie naturalna.

Z tekstu dowiesz się:

• na czym polega metoda PNF w rehabilitacji,
• jakie są główne zasady i filozofia terapii PNF,
• jakie są zastosowania metody PNF,
• jakie korzyści niesie terapia PNF dla pacjenta.

Kinezyterapia to jedna z metod rehabilitacji, które opierają się na wykonywaniu przez pacjenta celowo dobranych, ukierunkowanych ćwiczeń ruchowych – o odpowiednim rodzaju, intensywności i częstotliwości, których celem jest wspomaganie procesów leczenia urazów i chorób m.in. układu ruchu czy schorzeń neurologicznych.

W ramach kinezyterapii wykorzystuje się wiele rozmaitych technik i metod, które – choć mają doprowadzić do jednego celu, jakim jest usprawnienie i poprawa zdrowia pacjenta – różnią się między sobą założeniami i filozofią. Jedną z najczęściej stosowanych metod kinezyterapii, m.in. przez specjalistów od kręgosłupa, rehabilitacji mięśni, stawów i innych elementów układu ruchu – jest terapia PNF.

PNF – co to jest?

Terapia PNF (ang. proprioceptive neuromuscular facilitation) – czyli proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu – to metoda kompleksowej kinezyterapii opierająca się na neurofizjologicznych wzorcach wykonywania czynności ruchowych przez człowieka przy założeniu, że rozwijają się one w ciągu całego życia i mogą ulegać różnym zaburzeniom. Celem metody PNF jest usuwanie tych zaburzeń, odzyskiwanie przez pacjenta prawidłowych wzorców ruchowych oraz ich kształtowanie.

Terapia PNF została opracowana w Stanach Zjednoczonych w 1946 r. przez fizjoterapeutkę Maggie Knott oraz neurologa Hermana Kabata. Dostrzegli oni, że wszystkie wykonywane na co dzień przez człowieka ruchy nie odbywają się w jednej płaszczyźnie, ale są złożone – przebiegają wzdłuż osi ruchu i aktywizują różne partie mięśni. Poprzez naukę prawidłowych wzorców można więc przywracać utracone funkcje ruchowe, kształtować czynności mięśniowo-nerwowe potrzebne do wykonania danego ruchu oraz wpływać na funkcjonowanie całego układu ruchu.

Metoda PNF – na czym polega?

Wykonywane w ramach metody PNF ćwiczenia mają na celu nauczenie pacjenta wzorców prawidłowego ruchu oraz odtworzenie utraconych funkcji ruchowych. W tym celu wykorzystuje się tzw. bodźcowanie wielozmysłowe, w skład którego wchodzą:

• kontakt manualny – chwyt terapeuty, który ma celu stymulowanie receptorów skóry pacjenta i określenie wykonywanego kierunku ruchu,
• kontakt wzrokowy – ma on celu kontrolowanie wykonywanego przez pacjenta ruchu i jego ewentualną korekcję,
• kontakt słowny – uświadomienie pacjentowi wykonywanego ruchu poprzez krótką komendę słowną,
• opór manualny terapeuty – wpływa on na lepszą świadomość ruchu wykonywanego przez pacjenta,
• trakcja, aproksymacja i stretching – odpowiednie rozciąganie mięśni, dociskanie powierzchni stawowych i pobudzanie skurczów mięśni, co stymuluje znajdujące się w mięśniach i stawach proprioreceptory.

Metoda PNF – ćwiczenia na różne schorzenia

Istnieje wiele zastosowań metody PNF we współczesnej rehabilitacji. Dobrze znana i udokumentowana naukowo jest skuteczność terapii PNF w skoliozach oraz innych wadach postawy – zarówno ich profilaktyce, jak i terapii. Oczywiście metoda PNF jest z powodzeniem wykorzystywana w schorzeniach innych niż skolioza – leczenie z zastosowaniem tej terapii może być bardzo skuteczne u pacjentów z:

• chorobą Parkinsona,
• stwardnieniem rozsianym,
• polineuropatiami,
• dystrofiami mięśniowymi,
• stwardnieniem zanikowym bocznym.

Metodę PNF stosuje się u osób po udarach mózgu, urazach rdzenia kręgowego i urazach czaszkowo-mózgowych, po endoprotezoplastyce stawu kolanowego i stawu biodrowego, po złamaniach kości i operacjach rekonstrukcji więzadeł krzyżowych, jak również u osób ze zdiagnozowanymi zaburzeniami połykania i oddychania.

Terapia PNF – korzyści dla pacjenta

Zgodnie z filozofią metody PNF cała terapia ma być zarówno funkcjonalna, czyli zgodna z potrzebami funkcjonalnymi zgłaszanymi przez pacjenta, ale i bezbolesna. Nauka prawidłowych wzorców ruchowych oraz odtwarzanie tych utraconych nie może wiązać się u pacjenta z żadnym dyskomfortem czy bólem. Terapeuta szuka przyczyn problemów ruchowych zgłaszanych przez pacjenta, ale same ćwiczenia opierają się na funkcjonowaniu niezaburzonych w danym momencie umiejętności ruchowych, przez co terapia nie jest bolesna.

A jakie konkretnie efekty przynosi metoda PNF u pacjentów? Jak już wcześniej wspomniano, jej głównym celem jest nauka prawidłowego poruszania się, usunięcie ewentualnych zaburzeń w tym zakresie oraz odtworzenie utraconych funkcji ruchowych. Oprócz tego terapia PNF:

• normalizuje napięcie mięśniowe,
• poprawia równowagę i koordynację,
• zwiększa siłę,
• pozytywnie wpływa na wytrzymałość mięśniową,
• polepsza czucie głębokie,
• zwiększa zakresy ruchu,
• poprawia technikę wykonywania różnego rodzaju ruchów.

Metodę PNF podczas rehabilitacji pacjentów z różnego rodzaju urazami i chorobami wykorzystują również terapeuci naszej kliniki Enel Sport. Jeśli potrzebujesz pomocy tego typu, skontaktuj się z nami i umów się na konsultacje w dogodnym dla Ciebie terminie!