Kolano biegacza – co to jest?

Kolano biegacza, inaczej zespół pasma biodrowo-piszczelowego, to jedna z częstszych kontuzji przytrafiających się osobom uprawiającym sport. Wbrew pozorom ta kontuzja nie jest przypisana wyłącznie biegaczom, równie dobrze może wystąpić u pływaków, kolarzy, narciarzy czy wioślarzy, a nawet osób, które żadnej aktywności nie podejmują. W przypadku kolana biegacza główne objawy obejmują dolegliwości bólowe i dyskomfort zlokalizowany w zewnętrznej części kolana, który nasila się podczas aktywności fizycznej czy chodzenia, utrudniając codzienne funkcjonowanie. We wczesnym stadium kolano biegacza można leczyć zachowawczo, m.in. poprzez współpracę z fizjoterapeutą, ćwiczenia rozciągające oraz farmakoterapię, ale zdarza się, że u niektórych pacjentów konieczne bywa leczenie operacyjne.

Z tekstu dowiesz się:

•     jakie są przyczyny kolana biegacza,
•     jak objawia się ta dolegliwość,
•     jak przebiega leczenie choroby,
•     jak fizjoterapia może pomóc w leczeniu kolana biegacza.

Budowa i funkcje pasma biodrowo-piszczelowego

Pasmo biodrowo-piszczelowe to część powięzi szerokiej obejmująca mięśnie uda. Biegnie wzdłuż bocznej powierzchni uda pionowo w dół aż do guzka Gerdyego, zlokalizowanego na kości piszczelowej. Jest łącznikiem między biodrem a kolanem i zajmuje się utrzymywaniem stabilności oraz prawidłowej mechaniki ruchu w obrębie tych dwóch struktur anatomicznych. Jego główne funkcje to hamowanie ruchu przywodzenia w stawie biodrowym oraz usztywnianie stawu kolanowego w pozycji wyprostowanej. To kluczowe dla sprawnego poruszania się oraz wykonywania bardziej skomplikowanych ruchów, takich jak bieganie, skakanie czy wchodzenie po schodach.

Z uwagi na swoją rolę i przenoszenie sporych obciążeń pasmo biodrowo-piszczelowe jest szczególnie narażone na różnego rodzaju urazy i kontuzje. Najczęściej punktem newralgicznym jest znajdująca się po bocznej stronie kolana wyrośl kostna – tzw. nadkłykieć boczny kości udowej, zbudowany z silnie unerwionej i unaczynionej tkanki. To właśnie tutaj, w wyniku różnorodnych czynników, dochodzi do nadmiernego przeciążenia i tarcia pomiędzy pasmem a nadkłykciem, które powoduje ból lub kłucie w kolanie, a co za tym idzie, przyczynia się do rozwoju kolana biegacza.

Kolano biegacza – przyczyny kontuzji

Przed rozpoczęciem swojej przygody z bieganiem należy skonsultować się ze specjalistą, który podpowie, jak zacząć biegać, by ta czynność była korzystna dla zdrowia. Kolano biegacza stanowi bowiem aż 23% wszystkich kontuzji nogi występujących u osób uprawiających bieganie. Wśród głównych przyczyn wymienia się przede wszystkim błędy treningowe, takie jak:

•     bieganie w zbyt szybkim tempie, po twardych nawierzchniach, bez odpowiedniego obuwia,
•     zbyt długie trasy,
•     zaburzona równowaga w sile mięśniowej,
•     niewłaściwa technika biegania, nieprawidłowe ustawienie stopy,
•     opuszczanie rozgrzewki i rolowania po zakończonym biegu,
•     nadmierne napięcia w obrębie samego pasma biodrowo-piszczelowego.

Oprócz tego ryzyko występowania bólu w kolanie nawet u osób, które nie uprawiają sportu, zwiększają także:

•     nieprawidłowości anatomiczne, np. różna długość kończyn,
•     wrodzone lub nabyte wady biomechaniczne, m.in. zaburzenia w ustawieniu miednicy, szpotawość i koślawość kolan, płaskostopie,
•     chondromalacja rzepki,
•     nabyta i powielana nieprawidłowa postawa ciała, długie przesiadywanie w jednej pozycji ze zgiętymi nogami,
•     upadki, kontuzje, urazy kolana lub biodra doznane w przeszłości,
•     częste chodzenie w butach na obcasach.

Objawy kolana biegacza

Wśród głównych objawów kolana biegacza można wymienić przede wszystkim pojawiający się w zewnętrznej stronie stawu kolanowego ból, nasilający się przy ruchach zgięcia, np. w trakcie biegu czy wchodzenia po schodach. W niektórych przypadkach bóle mają ostry, narastający charakter i zmuszają biegacza do zaprzestania aktywności. Początkowo ból stawu kolanowego ustępuje bezpośrednio po wysiłku, ale wraz z postępem choroby pojawia się nawet w trakcie odpoczynku czy siedzenia. Zdarza się, że kolanu biegacza towarzyszą obrzęk, trzeszczenie i uczucie wzajemnego ocierania się o siebie kości.

Kolano biegacza – leczenie i rehabilitacja

Ból kolana u biegacza spowodowany długotrwałym i nadmiernym obciążeniem pasma biodrowo-piszczelowego wymaga poddania się dokładnej diagnostyce i leczeniu. W fazie ostrej schorzenia stosuje się m.in. miejscowe i doustne leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne, zimne okłady, czasami również miejscowe podanie leków sterydowych (w zastrzyku) pod kontrolą USG. Istotną częścią terapii służącej pozbyciu się dolegliwości jest też rehabilitacja kolana biegacza. Może ona obejmować terapię ultradźwiękami, falą uderzeniową, terapię manualną tkanek miękkich, laseroterapię oraz kinesiotaping. Jeżeli jednak mimo zastosowanego leczenia ból kolana utrzymuje się powyżej sześciu miesięcy, należy rozważyć leczenie operacyjne. Po operacji i odpowiedniej rehabilitacji zwykle można wrócić do uprawianego wcześniej sportu i pełnej sprawności.

Warto również zaznaczyć, że nie każdy ból w bocznej części stawu kolanowego jest wynikiem przeciążenia pasma biodrowo-piszczelowego. Dlatego w celu dokładnego rozpoznania i podjęcia leczenia, należy udać się do specjalisty, który na podstawie badania USG lub rezonansu magnetycznego oceni ewentualne uszkodzenia w obrębie kolana i biodra oraz zaproponuje dalszą terapię.

Kolano biegacza – ćwiczenia na pasmo biodrowo-piszczelowe

Zarówno w leczeniu zachowawczym kolana biegacza, jak i jego rehabilitacji po ewentualnej operacji duże znaczenie w szybkim powrocie do aktywności mają ćwiczenia oporowe. W przypadku kolana biegacza ważne jest wzmocnienie mięśni wokół stawu kolanowego i biodrowego, a także poprawa stabilizacji i elastyczności kolana. Oprócz ćwiczeń oporowych rehabilitacja kolana biegacza może również obejmować ćwiczenia wzmacniające oraz stabilizacyjne. Można wśród nich wymienić między innymi:

•     przysiady z zachowaniem kąta 90° w stawie kolanowym przy wyprostowanym kręgosłupie,
•     wykroki w przód z rękami opartymi na biodrach,
•     prostowanie kolana w pozycji siedzącej na krześle (z wyprostowaną nogą należy wytrzymać kilka sekund),
•     unoszenie ugiętych w kolanie nóg do tyłu podczas trzymania się oparcia krzesła.

Niezwykle przydatnym narzędziem do stosowania w warunkach domowych, pozwalającym na zmniejszenie napięcia, jest rolowanie mięśnia czworogłowego naprężacza powięzi szerokiej czy całej grupy kulszowo-goleniowej. Taki automasaż nie tylko rozluźni mięśnie i powięzie, lecz także pomoże lepiej je uwodnić, redukując omawiane wcześniej charakterystyczne tarcie.

Nowoczesna ortopedia zna skuteczne metody leczenia kolana biegacza – w przypadku zauważenia u siebie jakichkolwiek niepokojących objawów, warto więc jak najszybciej zgłosić się do lekarza.

Źródła:

http://fizjoterapia-olsztyn.pl/uploads/Urazy-w-bieganiu.pdf
https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page_image/image/184371/b8997e606f51265a89248a505ba2ba4b.pdf
https://prowly-uploads.s3.eu-west-1.amazonaws.com/uploads/landing_page_image/image/184371/b8997e606f51265a89248a505ba2ba4b.pdf