Lubisz nosić szpilki? A może świetnie czujesz się w klasycznych baletkach lub letnich japonkach? Niestety te rodzaje obuwia mogą przyczyniać się do powstawania haluksów (inaczej palucha koślawego), które występują u kobiet, a rzadziej również u mężczyzn. Nazwa haluks pochodzi od łacińskiego paluch – halluks. Pamiętaj, aby nie lekceważyć pierwszych oznak tego schorzenia – koniecznie zadbaj o odpowiednią pielęgnację i zastosuj się do wskazówek ortopedy. To uchroni Cię przed bolesnym problemem oraz pozwoli cieszyć się pięknymi stopami.

Każdego dnia narażamy stopy na urazy i dyskomfort, przy czym zapominamy jednocześnie o ich prawidłowej pielęgnacji. W efekcie przyczyniamy się do powstawania haluksów, zwanych inaczej paluchem koślawym. Z początku haluksy nie dają żadnych objawów, ale w miarę pogłębiania się dolegliwości odczuwa się coraz większy ból haluksa, nie tylko w trakcie chodzenia, lecz także siedzenia czy stania. To znak, że problem jest już naprawdę poważny i wymaga pilnej konsultacji ortopedycznej. Sprawdź, jakie są przyczyny powstawania, pierwsze objawy i sposoby leczenia haluksów.

Haluksy – przyczyny palucha koślawego

Jakie są przyczyny haluksów? Najczęstszym źródłem problemu z dużym palcem są niestety geny. Potwierdzają to wyniki badań – aż 70% pacjentów, u których zdiagnozowano paluch koślawy, miało wśród bliskich kogoś cierpiącego na tę dolegliwość przodostopia (w większości przypadków występuje ona rodzinnie). Haluksom sprzyja też przykurcz ścięgna Achillesa.

– Haluksy są deformacją stopy o podłożu genetycznym, ale w znacznym stopniu postęp tego schorzenia jest efektem działania czynników środowiskowych, takich jak styl życia, chodzenie w nieodpowiednim obuwiu, nadwaga – tłumaczy lek. ortopeda Rafał Mikusek, ortopeda ze szpitala enel-med.

Zniekształcenie koślawe palucha stopy jest spowodowane rotacją zewnętrzną palucha w stawie śródstopno-palcowym. Deformacji palucha towarzyszy wystawanie po stronie przyśrodkowej głowy I kości śródstopia tzw. bunion, który w okresie tworzenia bywa bolesny. Przyczyny tej częstej deformacji palucha u osób dorosłych nie są do końca wyjaśnione – z wyjątkiem schorzeń takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Objawy haluksów – jak rozpoznać deformację stopy?

Jakie są objawy haluksów? Przede wszystkim możemy zauważyć widoczne wybrzuszenie u podstawy palucha (twardy guzek z boku stopy). Zniekształcenie stopy może ograniczać zakres ruchomości palucha, jak i innych palców stopy, haluks powoduje osłabienie aparatu stawowo-więzadłowego.

Częstym objawem haluksów jest też ból palców, nierzadko pojawia się stan zapalny powodujący opuchliznę. Skóra wokół palucha koślawego jest twarda i zaczerwieniona. Dolegliwości bólowe spowodowane patologiczną naroślą kostną zwykle utrudniają noszenie dopasowanego obuwia (ze względu na poszerzenie przodostopia buty stają się zbyt ciasne). W cięższych przypadkach mogą pojawić się też problemy z chodzeniem.

Paluch koślawy – to jak z tymi szpilkami?

Wiele kobiet, nawet w okresie ciąży, nie wyobraża sobie dnia bez butów na wysokim obcasie, z wąskimi i spiczastymi noskami. Niestety, ten typ obuwia nie służy naszym stopom. Przesunięcie środka ciężkości na przód stopy (przodostopie) sprzyja powstawaniu palucha koślawego. Dotyczy to również ukochanych przez wiele kobiet tzw. balerinek. Mimo że mają okrągłe noski, znacznie szersze niż w szpilkach, również przyczyniają się do ściśnięcia palców oraz przesuwania palucha. To samo dotyczy butów typu japonki. Jeszcze do niedawna uważano, że jest to obuwie, które zapobiega powstawaniu haluksów. Okazuje się, że zmuszając palce do specyficznego podtrzymania buta, powodujemy jednocześnie wykoślawienie palucha. Tak więc długotrwałe noszenie szpilek, balerinek i japonek wpływa destrukcyjnie na zdrowie naszych stóp, przyczyniając się do deformacji palucha koślawego.

Jakie buty powinniśmy zatem nosić, aby uniknąć haluksów? Wszystkie, ale z umiarem. Podczas uprawiania sportów także pamiętajmy o dobrych butach, które zapewnią maksymalny komfort naszym stopom.

Czy leczenie haluksów jest trudne i bolesne? Metody leczenia haluksów

W zależności od danego przypadku (stopnia zaawansowania deformacji) specjalista może wdrożyć leczenie zachowawcze lub operacyjne. W początkowej fazie leczenia haluksów lekarz zaleca podjęcie działań, które mają zapobiec pogłębianiu się schorzenia. Oto kilka popularnych metod:

• kliny międzypalcowe – przywracają właściwe ustawienie palców, a tym samym zmniejszają ból haluksa oraz odciski;
• żelowe wkładki na haluksy w kształcie litery T – warunkują prawidłowy rozkład ciężaru na stopie oraz zapobiegają powstawaniu płaskostopia podłużnego i palucha koślawego;
• opaska na haluksy – ta żelowa wkładka pozwala utrzymać paluch we właściwym miejscu, a tym samym zapobiega jego przechylaniu się w kierunku pozostałych palców;
• korekcyjny aparat na haluksy – można stosować go na dzień albo na noc; zmniejsza bolesność oraz w pewnym stopniu zapobiegają dalszej deformacji stawu.

By poprawić stan zdrowia, pomocne mogą okazać się też ćwiczenia na haluksy. Warto więc odwiedzić fizjoterapeutę, który opracuje odpowiednią terapię palucha koślawego i wyjaśni, jak wykonywać dane ćwiczenia. W przypadku silnego bólu, który upośledza codzienne funkcjonowanie, konieczne mogą okazać się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne z grupy NLPZ.

– Najwłaściwszą i najbardziej skuteczną metodą na haluksy, poza leczeniem operacyjnym (osteotomia), jest stosowanie wkładek ortopedycznych wykonywanych na bazie przeprowadzonego badania komputerowego stóp. Badanie pozwala ustalić części stopy odpowiedzialne za powstawanie deformacji i odczuwane dolegliwości. Ocena w trakcie badania między innymi takich parametrów, jak punkty obciążania na stopie, długość rozcięgna podeszwowego, ustawienie palucha czy pięty, umożliwia wykonanie wkładek indywidualnych do butów, w tym również tzw. wkładek biznesowych, zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet – tłumaczy dr Rafał Mikusek.

Haluksy – jak zapobiegać deformacjom, by uniknąć operacji haluksów?

Możesz uchronić swoje stopy przed haluksami, dbając o dobrze dopasowane i komfortowe obuwie oraz pamiętając o kilku prostych zasadach:

• kupując buty, zwracaj uwagę na szerokość noska – im szerszy, tym bardziej komfortowy dla palców;
• na co dzień chodź w obuwiu, którego obcas nie jest wyższy niż 4 cm;
• dbaj o smukłą sylwetkę, gdyż nadwaga zwiększa ryzyko powstania schorzeń stóp.

Ból haluksa, deformacja i problem z obuwiem – to najważniejsze wskazania do przeprowadzenia operacji palucha koślawego. Kluczowe znaczenie dla wyboru techniki operacyjnej ma określenie miejsca zniekształcenia na podstawie badania klinicznego i wykonanych zdjęć rentgenowskich stóp w pozycji stojącej.

– Leczenie tzw. deformacji miękkiej, kiedy nie mamy jeszcze do czynienia z przykurczami tkanek miękkich, a sama deformacja poddaje się korekcji w trakcie badania klinicznego, daje najlepsze wyniki. Stopy zaniedbane z tzw. sztywną deformacją i towarzyszącymi jej zmianami, jak płaskostopie podłużne i poprzeczne lub palce młotkowate, rokują gorzej i nie zawsze dają szansę chirurgowi na przywrócenie prawidłowego kształtu stopy – wyjaśnia specjalista ortopedii ze szpitala enel-med.