Pięta Haglunda: dowiedz się, jak się objawia i jak się ją leczy

Pięta Haglunda – zwana również chorobą Haglunda, deformacją Haglunda lub zespołem Haglunda – to uciążliwa i bolesna choroba, w której przebiegu na tylno-górnym biegunie kości piętowej rozwija się narośl kostna. Drażni ona kaletki powierzchowną i głęboką ścięgna Achillesa oraz jego przyczep, co wywołuje u pacjenta silny ból, a także może powodować stany zapalne samego ścięgna. Pięta Haglunda wymaga specjalistycznego leczenia – zastosowanie znajdują m.in. farmakoterapia, odpowiednie ćwiczenia, zabiegi fizykoterapii, a w razie potrzeby – również operacje.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie są przyczyny rozwoju tzw. pięty Haglunda,
• w jaki sposób objawia się ta choroba,
• jak się ją diagnozuje,
• jakie są metody leczenia pięty Haglunda.

Deformację tylno-górnego bieguna kości piętowej po raz pierwszy opisał w 1928 r. szwedzki ortopeda i chirurg Patrik Haglund i właśnie od jego nazwiska wzięła się nazwa tej choroby. Występuje ona u pacjentów obu płci i w różnym wieku, choć najczęściej diagnozowana jest u dzieci w okresie tzw. skoku pokwitaniowego oraz osób w wieku 50-60 lat.

Pięta Haglunda – przyczyny

Jak już wspomniano, bezpośrednią anatomiczną przyczyną rozwoju choroby Haglunda jest rozwój na tylno-górnym biegunie kości piętowej patologicznej narośli kostnej. Przyczyny pojawienia się tej deformacji nie są jednak jednoznacznie ustalone. Przypuszcza się, że do rozwoju pięty Haglunda mogą się przyczyniać takie czynniki, jak:

• przebyte wcześniej i nieleczone urazy okolicy pięty,
• zbyt intensywny wysiłek fizyczny (ćwiczenia o zbyt dużej intensywności, za częste treningi biegowe),
• noszenie niedopasowanego do stopy obuwia (za ciasnego, ze zbyt sztywnym napiętkiem),
• nieprawidłowa budowa anatomiczna kości piętowej,
• wady postawy (stopa wydrążona, płaskostopie).

Dość często pięta Haglunda diagnozowana jest u młodych sportowców, zwłaszcza piłkarzy, którzy specjalnie sięgają po za małe buty, aby podczas treningu lepiej czuć piłkę. Celowo ciasne obuwie wybierają też czasem tancerze i biegacze, którzy sądzą, że dzięki temu zapewnią sobie lepszą stabilność stóp w trakcie treningu.

Nie tylko ból pięty – choroba Haglunda i jej objawy

Do głównych objawów pięty Haglunda zalicza się:

• ból tylnej części pięty podczas chodzenia, biegania i innych aktywności,
• ból odczuwany podczas zgięcia i wyprostu stawu skokowego,
• ból w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa do kości piętowej,
• silny ból w godzinach porannych oraz przy pierwszych stawianych krokach,
• obrzęk tkanek miękkich w okolicach kości piętowej,
• wyczuwalna, czasami również zauważalna wypukłość na tylnej powierzchni kości piętowej,
• chód odciążający bolącą stopę.

Warto pamiętać, że rozwijająca się w przebiegu pięty Haglunda narośl kostna drażni ścięgno Achillesa i może powodować jego stan zapalny. Każda osoba aktywna fizycznie, uprawiająca sport amatorsko i zawodowo, musi koniecznie zwracać uwagę na niepokojące sygnały płynące z organizmu. W pierwszej chwili może się wydawać, że ból pięty to błaha dolegliwość, ale jak widać, może to być sygnał poważniejszych problemów ze zdrowiem, które nieleczone, mogą dawać groźne powikłania. Dlatego tak ważna jest współpraca z profesjonalistami – lekarzami, rehabilitantami i trenerami – którzy dbają o zdrowie i formę sportowców – mówi Andrzej Bargiel, narciarz wysokogórski i himalaista, ambasador enel-sport.

Pięta Haglunda – diagnostyka

W diagnostyce pięty Haglunda wykorzystuje się wywiad z pacjentem, badania palpacyjne oraz obrazowe. Badanie palpacyjne ma na celu określenie, czy u pacjenta występuje bolesność dystalnego odcinka ścięgna Achillesa. Dolegliwość pojawia się w czasie ucisku po bocznej i przyśrodkowej ścięgna Achillesa, poniżej oraz powyżej jego przyczepu. Ból odczuwalny jest także podczas zgięcia i wyprostu stawu skokowego.

Wśród badań obrazowych zastosowanie w diagnostyce pięty Haglunda znajdują RTG stopy oraz rezonans magnetyczny. RTG uwidacznia narośl kostną na tylno-górnej części kości piętowej, a u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby – również mineralizację w obrębie przyczepu ścięgna Achillesa. W celu dokładniejszego zobrazowania stanu ścięgna oraz okolicznych tkanek wykonuje się rezonans magnetyczny.

Pięta Haglunda – leczenie

Metody leczenia pięty Haglunda dobiera się pod kątem wieku pacjenta, stopnia zaawansowania choroby, nasilenia objawów oraz występowania ewentualnych powikłań.

• Pięta Haglunda – domowe sposoby

W ostrej fazie choroby, gdy dolegliwości utrudniają normalne funkcjonowanie, ból można próbować łagodzić domowymi sposobami. Pacjentowi może pomóc odciążanie chorej kończyny, ograniczenie aktywności oraz zimne okłady.

• Pięta Haglunda – leczenie farmakologiczne

U pacjentów z piętą Haglunda stosuje się miejscowo leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, głównie w formie maści, zawierające np. diklofenak albo naproksen. W razie konieczności wykonuje się również iniekcje leków sterydowych do kaletki głębokiej ścięgna Achillesa.

• Pięta Haglunda – wkładki ortopedyczne

Skuteczne w leczeniu pięty Haglunda są specjalne wkładki ortopedyczne – termoplastyczne, formowane na ciepło na podstawie komputerowego badania stóp. Amortyzują one piętę i odciążają stopę, co łagodzi dolegliwości bólowe i redukuje stan zapalny.

• Ćwiczenia na piętę Haglunda

Ćwiczenia są jednym z najważniejszych elementów rehabilitacji pacjentów ze zdiagnozowaną piętą Haglunda. Początkowo wykonuje się je pod okiem rehabilitanta, później – po opanowaniu podstaw – pacjent może ćwiczyć samodzielnie w domu. Są to głównie ćwiczenia rozciągające i uelastyczniające ścięgno Achillesa, wzmacniające mięśnie stopy i łydki oraz poprawiające ukrwienie okolicy kości piętowej.

• Pięta Haglunda – fizykoterapia

U pacjentów z piętą Haglunda stosuje się różnego rodzaju zabiegi fizykoterapii: laseroterapię, falę uderzeniową, jonoforezę, ultradźwięki oraz krioterapię. Zabiegi te stymulują procesy naprawcze organizmu, mają działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, zmniejszają obrzęki oraz poprawiają krążenie.

• Pięta Haglunda – operacja endoskopowa

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a problem się pogłębia, pacjentowi może zostać zalecona operacja – najczęściej endoskopowa, poprzez cięcie w okolicach przyśrodkowej lub bocznej części pięty. Polega ona na usunięciu narośli kostnej z kości piętowej, wykonywana jest najczęściej w znieczuleniu od pasa w dół (pacjent leży w pozycji na brzuchu) i trwa od 60 do 90 minut. Po zabiegu konieczna jest oczywiście kilkudniowa rehabilitacja.