W ostatnich latach morsowanie staje się prawdziwym hitem – w okresie zimowym coraz więcej osób poddaje się tej aktywności. Co do zasady zimnolecznictwo, a do tej grupy zalicza się morsowanie, ma bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. W niektórych przypadkach może być jednak przeciwwskazane.

Z tekstu dowiesz się:

• jaki jest biologiczny wpływ zimna na organizm,
• czy istnieją przeciwwskazania do morsowania,
• jak zacząć morsować,
• jakie mogą być negatywne skutki morsowania,
• jakie korzyści ma morsowanie w przypadku sportowców.

Zimnolecznictwo to jedna z najstarszych znanych metod fizykoterapii. Jego historia sięga starożytności – moczenie w zimnej wodzie w celach leczniczych stosowano już w starożytnym Egipicie. W IV w. p.n.e. hipotermię w celu zmniejszenia bólu, obrzęku czy krwawienia zalecał Hipokrates. Napoleońscy chirurdzy wykorzystywali okłady z lodu przy amputacjach kończyn u żołnierzy biorących udział w kampanii rosyjskiej. Na przełomie XIX i XX wieku krioterapia – bo tak nazwano stosowanie zimna w celach leczniczych – była już powszechnie wykorzystywana w medycynie.

Obecnie pod pojęciem zimnolecznictwa większość osób rozumie zabiegi krioterapii miejscowej lub ogólnej, wykonywane przez specjalistów fizykoterapii. Tymczasem jedną z metod krioterapii jest także morsowanie, czyli zażywanie zimnych kąpieli w zbiornikach wodnych na świeżym powietrzu w okresie jesienno-zimowym. Obecnie o morsowaniu mówi się jako o formie rekreacji, popularnej w całej Polsce. Nie może to dziwić jeśli wziąć pod uwagę fakt, że nie wymaga specjalnych umiejętności, dużo czasu czy nakładów finansowych.

Morsowanie – zalety

Morsowanie bezsprzecznie niesie ze sobą wiele zalet dla ludzkiego organizmu. Jakie są te najważniejsze?

• Zanurzenie się w zimnej wodzie natychmiast rozszerza naczynia krwionośne, co wpływa na poprawę krążenia. Wszystkie tkanki są lepiej ukrwione i dotlenione, trafia do nich więcej substancji odżywczych.
• Morsowanie jest dla organizmu pewnego rodzaju szokiem, który pobudza do pracy komórki układu odpornościowego – przekłada się to na ogólną poprawę odporności organizmu przed działaniem chorobotwórczych drobnoustrojów.
• Przyspieszenie krążenia powoduje szybszą regenerację stanów zapalnych tkanek, ma działanie przeciwbólowe oraz przeciwobrzękowe. Może poprawiać ruchomość stawów i mobilność mięśni.
• Morsowanie pozytywnie wpływa na kondycję skóry. Staje się ona gładsza, bardziej napięta, odzyskuje jędrność i elastyczność. Może być ono pomocne np. w walce z cellulitem.
• Badania naukowe dowiodły, że morsowanie pozytywnie wpływa również na samopoczucie psychiczne, m.in. poprzez pobudzanie produkcji niektórych hormonów. Jest to doskonały sposób na odprężenie.

Morsowanie – przeciwwskazania

Mimo w całokształcie dobroczynnego działania zimna na organizm, istnieją pewne przeciwwskazania do morsowania. Zalicza się do nich:

• ciężkie choroby serca,
• ostre schorzenia dróg oddechowych,
• przebyty zawał/udar mózgu,
• wady serca,
• zaburzenia rytmu serca,
• infekcje, gorączka,
• zmiany miażdżycowe,
• otwarte rany i owrzodzenia,
• ciąża,
• padaczka,
• niedoczynność tarczycy,
• stosowanie niektórych leków (zwłaszcza neuroleptyków),
• niedawne spożycie alkoholu.

Jak zacząć morsować?

Morsowanie wymaga odpowiednich przygotowań – tak, aby faktycznie dobroczynnie działało na organizm i było bezpieczne. Przede wszystkim warto skonsultować się z lekarzem – może to być lekarz POZ, internista czy kardiolog, który wykluczy istnienie ewentualnych przeciwwskazań. Jeśli takowych nie ma, można zacząć zasadnicze przygotowania.

Warto pamiętać, że woda przewodzi zimno zupełnie inaczej niż np. powietrze, więc organizm o wiele szybciej wychładza się w wodzie. Mimo to, ciało posiada w sobie tak dużo ciepła, że bez względu na temperaturę wody nie ma ryzyka wystąpienia hipotermii przed upływem 30 minut. Morsowanie trwa jednak z reguły dużo krócej – kilka, maksymalnie kilkanaście minut.

Większość osób morsuje w wykorzystywanych również latem strojach kąpielowych – nie ma potrzeby zakupu specjalnej odzieży w tym celu. Warto jednak pamiętać, że bardzo ważna jest ochrona przed zbytnim wychłodzeniem newralgicznych partii ciała, czyli głowy oraz palców. Dlatego podczas morsowania wskazana jest czapka, rękawiczki oraz specjalne buty do morsowania.

Przed wejściem do wody wskazane jest wykonanie 10-minutowej rozgrzewki. Nie powinna być ona bardzo obciążająca dla organizmu, a tylko poprawić ukrwienie mięśni i przygotować je do ochłodzenia.

Morsowanie – negatywne skutki

Zdarza się, że mimo zachowania wszelkich zasad bezpieczeństwa morsowanie może dawać negatywne skutki dla zdrowia. Silne, gwałtowne ochłodzenie jest obciążeniem dla serca i płuc, a w jego efekcie może dojść do:

• tachykardii,
• hiperwentylacji,
• zmniejszonej zdolności wstrzymywania oddechu,
• w skrajnych przypadkach – do śmierci.

Do zgonów podczas morsowania dochodzi częściej u osób starszych, z niezdiagnozowanymi lub nieleczonymi chorobami układu krążenia, u których pojawia się niewydolność krążeniowa lub zawał.

Morsowanie jako element regeneracji w sporcie

Regeneracja w sporcie obejmuje zastosowanie różnych metod fizykoterapii, w tym krioterapii. Jest ona wykorzystywana jako element odnowy biologicznej po treningu, stosuje się ją w leczeniu stłuczeń mięśni, skręceń stawów, uszkodzeń więzadeł i rozległych krwiaków. Krioterapia jest skuteczna w leczeniu zaburzeń rzepkowo-udowych i tendinopatii, jest cennym środkiem uzupełniającym rehabilitację np. po rekonstrukcji więzadeł czy operacjach wewnątrzstawowych. Dotyczy to jednak wykonywanych zabiegów krioterapii miejscowej/ogólnej, a nie morsowania – w tym przypadku ewentualna skuteczność zimnych kąpieli jest mniej zbadana, ale to nie znaczy, że zupełnie nie występuje. Dlatego u sportowców, czyli osób ogólnie zdrowych, morsowanie może być cennym uzupełnienie regeneracji powysiłkowej.