Staw kolanowy to jedna ze struktur w organizmie, której uszkodzenie powoduje szereg dolegliwości bólowych oraz utrudnienia w poruszaniu się. Ból w kolanie, czyli największym stawie człowieka, uniemożliwia uprawianie aktywności fizycznej, a często też wykonywanie codziennych czynności. Pojawiający się stan zapalny może też prowadzić do szeregu powikłań i kontuzji wymagających specjalistycznych zabiegów, leczenia i rehabilitacji. Jakie mogą być przyczyny bólu w kolanie i jak sobie radzić z tego typu dolegliwościami?

Rozwijanie optymalnej techniki biegu

Dla rozwijania optymalnej techniki biegu niezbędna jest ocena mobilności stawów zaangażowanych w proces biegania: skokowych, biodrowych oraz obręczy barkowej. Zakres ich ruchomości ocenia się za pomocą testów funkcjonalnych lub badań fizjoterapeutycznych, przeprowadzanych przez fizjoterapeutę bądź trenera przygotowania motorycznego. W przypadku zdiagnozowania jakichkolwiek ograniczeń ruchomości stawów, przyszły biegacz otrzymuje zestaw ćwiczeń korekcyjnych do samodzielnej realizacji.

Drugim ważnym dla techniki biegu aspektem jest optymalny poziom koordynacji ruchowej. Sprawdza się go również w testach funkcjonalnych lub poprzez ćwiczenia wprowadzające do kształtowania techniki biegu. Ewentualne deficyty w koordynacji ruchowej można zniwelować za pomocą ćwiczeń: pomocne będą tu proste ćwiczenia techniki biegowej, wykonywane przez biegacza podczas treningu.

Przeciążenie stawu kolanowego – charakterystyka 

Staw kolanowy to specyficzne miejsce, które jest połączeniem kości udowej i piszczelowej. W skład tej struktury wchodzi również rzepka, a także więzadła oraz łąkotki. Ten staw umożliwia zginanie oraz prostowanie kończyny, amortyzowanie obciążeń i podtrzymywanie ciała. Dzięki kolanom możliwe jest również wykonywanie ruchów rotacyjnych. To jednocześnie jedna ze struktur, które są poddawane dużym obciążeniom, często nadmiernym w przypadku nadwagi. Wskutek tego zdarzają się różnego rodzaju urazy, zwichnięcia, a także problemy ze zginaniem, obrzęk i przeciążenia.

Dolegliwości takie jak przeciążenie kolana mogą wywoływać szereg innych przypadłości, takich jak np. sztywność, trudność ze zginaniem czy zapalenie stawów. Niekiedy dodatkowo problem stanowią m.in. choroby współistniejące, takie jak np. dna moczanowa. W przypadku przeciążenia kolana zawsze należy skonsultować się z lekarzem ortopedą, który zdiagnozuje skalę problemu oraz zaleci odpowiednią terapię. Nieocenionym wsparciem bywa też fizjoterapia.

Przyczyny bólu kolan – kolano biegacza

Kolano biegacza to przypadłość, w której przeciążenie kolana wiąże się z nieodpowiednim przyczepem pasma biodrowo-piszczelowego. Pasmo jest przeciążone wskutek nadmiernej eksploatacji nóg, przez co pojawiają się liczne mikrouszkodzenia. Powodują one stan zapalny, objawiający się bólem z przodu i w zewnętrznej części kolana.

Dolegliwość występuje podczas uprawiania sportu lub tuż po aktywności. W zaawansowanych przypadkach tego rodzaju przeciążenia kolana może dochodzić do problemów ze zgięciem kolana i trudnościami w codziennym funkcjonowaniu.

Ból kolana z powodu chondromalacji – objawy

W obrębie stawu kolanowego może wystąpić także chondromalacja rzepki. To jedna z najczęstszych przyczyn bólu stawów kolanowych związana z rozmiękaniem oraz pękaniem chrząstki stawowej. Jednocześnie pojawia się też zapalenie stawu kolanowego. I chociaż na początku pacjent zazwyczaj nie odczuwa niepokojących objawów, z czasem zaczyna pojawiać się rozległy ból w stawie kolanowym. 

Dolegliwości bólowe z powodu chondromalacji występują na skutek różnych czynników. Powodem wystąpienia takiego stanu może być zwichnięcie rzepki, intensywne treningi i związane z nimi obciążenie stawów, wady postawy i zaburzenia osi stawu, nadwaga, choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego czy napięcie mięśniowe w tych okolicach. 

Dolegliwości są najbardziej odczuwalne po długim przebywaniu w jednej pozycji ze zgiętymi kolanami, stąd też tę przypadłość często określa się jako kolano kinomana. W ciężkich przypadkach pojawiają się obrzęki, sztywność stawów, a także ograniczenie ruchomości stawu i niestabilność. Niekiedy pojawiają się narośla kostne na krawędziach stawu, zaniki mięśniowe, przykurcze i nieprawidłowy wzorzec chodu.

Z jakich jeszcze powodów może dojść do przeciążenia kolana?

Przeciążenie kolana i ból towarzyszący tej dolegliwości mogą wystąpić też z innych przyczyn. Wśród nich znajdują się takie czynniki, jak:

• torbiel Bakera,
• konflikt stawu rzepkowo-udowego,
• zerwanie więzadła,
• przeciążenie zawodowe,
• uraz mechaniczny z powodu stłuczenia, zwichnięcia czy skręcenia stawu kolanowego,
• guzy kości,
• dna moczanowa,
• zapalenie kaletki maziowej,
• zakrzepica żył głębokich.

Niekiedy przeciążenie kolana ma charakter złożony i jest spowodowane kilkoma czynnikami. Wówczas poza leczeniem bólu może być konieczne wykonanie zabiegu lub zastosowanie odpowiednich ćwiczeń w ramach odpowiednio dobranej rehabilitacji.

Zwyrodnieniowy ból kolana i inne urazy – diagnostyka

Metoda leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów różni się od postępowania przy zwichnięciu, co nie zmienia faktu, że oba schorzenia wywołują ból kolana. Aby jednak pozbyć się dolegliwości, należy zastosować odpowiednią diagnostykę i zadziałać na przyczynę choroby.

W tym celu przeprowadza się szczegółowy wywiad z pacjentem, a także zleca wykonanie takich badań, jak USG, RTG, a w zaawansowanych przypadkach również rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową. Takie obrazowanie umożliwia dostrzeżenie nie tylko charakterystycznych zmian kostnych, lecz także mikrourazów i nieprawidłowości w obrębie tkanek miękkich oraz postawienie celnej diagnozy, a następnie wdrożenie właściwego leczenia.

Rozwijanie optymalnej techniki biegu

Zapobieganie przeciążeniom układu ruchu to temat nurtujący wielu amatorów biegania. Osoby rozpoczynające przygodę z bieganiem często zastanawiają się, czy nie spowoduje ono przeciążeń w obrębie stawów kończyn dolnych lub kręgosłupa. Odpowiedzią na ich wątpliwości jest kompleksowy trening uzupełniający, który ogranicza ryzyko wystąpienia zespołów przeciążeniowych. Obejmuje trzy komplementarne obszary. To rozwijanie optymalnej techniki biegania, trening siłowy i regeneracja.

Dla rozwijania optymalnej techniki biegu niezbędna jest ocena mobilności stawów zaangażowanych w proces biegania: skokowych, biodrowych oraz obręczy barkowej. Zakres ich ruchomości ocenia się za pomocą testów funkcjonalnych lub badań fizjoterapeutycznych, przeprowadzanych przez fizjoterapeutę bądź trenera przygotowania motorycznego. W przypadku zdiagnozowania jakichkolwiek ograniczeń ruchomości stawów przyszły biegacz otrzymuje zestaw ćwiczeń korekcyjnych do samodzielnej realizacji.

Drugim ważnym dla techniki biegu aspektem jest optymalny poziom koordynacji ruchowej. Sprawdza się go również w testach funkcjonalnych lub poprzez ćwiczenia wprowadzające do kształtowania techniki biegu. Ewentualne deficyty w koordynacji ruchowej można zniwelować za pomocą ćwiczeń: pomocne będą tu proste ćwiczenia techniki biegowej, wykonywane przez biegacza podczas treningu.

Trening siłowy – wzmacnianie układu ruchu

Jak pokazują badania, wszechstronny trening siłowy to niezwykle istotny element profilaktyki przeciążeń. Wykonywany systematycznie wzmacnia grupy mięśniowe całego ciała, odciążając bierne struktury, takie jak więzadła, ścięgna i chrząstki stawowe. Trening siłowy pomaga również w poprawianiu wyników sportowych i ułatwia bieganie z większą intensywnością.

Regeneracja i odnowa biologiczna

Choć ostatni w kolejności, to obszar nie mniej ważny od pozostałych. Po każdym treningu biegacz powinien zadbać o wyciszenie swojego organizmu, obniżenie napięcia mięśniowego oraz przywrócenie mięśniom elastyczności. Do tego celu wykorzystuje się różnorakie techniki rozciągania, rolowanie, kąpiele naprzemienne (zimna/ciepła woda) oraz masaże.

Opracowanie racjonalnego i skutecznego treningu uzupełniającego to klucz do bezpiecznego biegania. Trening powinien uwzględniać realne możliwości kondycyjne i motoryczne biegacza.

Powierz jego przygotowanie specjalistom: nasi fizjoterapeuci i trenerzy przygotowania motorycznego czekają na Ciebie w placówkach enel-sport.