Wady postawy i schorzenia układu kostno-szkieletowego to coraz częstszy problem wśród dzieci. W wielu przypadkach problemom można zapobiec i ograniczyć pogłębianie się dolegliwości dzięki wczesnej profilaktyce. Jak dbać o kręgosłup dziecka? W jakiej sytuacji powinniśmy zgłosić się z pociechą do specjalisty? Na pytania odpowiada dr n. med. Krzysztof Mozol – specjalista z zakresu ortopedii dziecięcej z Centrum Ortopedii i Rehabilitacji ENEL-SPORT.

Zadanie fizjoterapii to nie tylko leczenie stanów patologicznych, lecz także zapobieganie ich powstaniu. Czad dzieciństwa i dojrzewania jest okresem występowania różnych problemów rozwojowych, których fizjoterapia jest głównym sposobem leczenia. – Dzieciństwo i niesamowita aktywność osób w tym okresie sprawia, że urazy i zmiany przeciążeniowe układu kostno-szkieletowego są istotnym problemem medycznym. Stwierdzenie patologii powinno być wskazaniem do jak najszybszego wdrożenia odpowiedniego leczenia, w którym fizjoterapia odgrywa często kluczową rolę – mówi dr Krzysztof Mozol.

Do kogo się udać, gdy coś w zachowaniu dziecka nas zaniepokoi? Osobą kompetentną jest lekarz pediatra, chirurg lub ortopeda dziecięcy oraz fizjoterapeuta. Pediatra jest osobą, która w swojej codziennej praktyce ocenia rozwój motoryczny dziecka i jest w stanie odróżnić prawidłowy rozwój od patologii. Wielokrotnie ustala sposób postępowania profilaktycznego i dokonuje selekcji medycznej problemów motorycznych, kierując wybrane przypadki na kolejny poziom diagnostyczno-leczniczy – do ortopedy posiadającego doświadczenie wad okresu dziecięcego i rozwojowego. Podobne doświadczenie mają również niektórzy chirurdzy dziecięcy, którzy na swej drodze edukacyjnej zgłębili problemy ortopedii dziecięcej. Dobrą alternatywą do powyższej drogi jest również konsultacja fizjoterapeuty specjalizującego się w przypadkach pediatrycznych.

Nieprawidłowy rozwój dziecka – kiedy do specjalisty?

Jak wskazuje dr Krzysztof Mozol, najczęstszą przyczyną konsultacji w jego codziennej praktyce są problemy okresu rozwojowego i wady postawy. Kolejna przyczyna konsultacji to urazy, ich następstwa i zmiany przeciążeniowe, wynikające z nadmiernego obciążenia aktywnością fizyczną rozwijającego się organizmu.

Do specjalisty warto wybrać się wówczas, gdy rozwój motoryczny dziecka w znacznym stopniu odbiega od rówieśników. – Dziecko w ciągu pierwszych kilku miesięcy powinno podnosić samo głowę, do pół roku powinno siadać, do roku raczkować i około roku chodzić. Oczywiście jest to terminarz mocno orientacyjny. Jeżeli jednak dziecko bez stwierdzonych wad układu kostno-stawowego i nerwowego nie chodzi do drugiego roku życia, wymaga to konsultacji medycznej – tłumaczy lekarz.

Nawet gdy wydaje nam się, że rozwój dziecka przebiega prawidłowo, dobrze jest skonsultować się z fizjoterapeutą. Pomagają w tym regularne kontrole w ramach bilansów oceniających rozwój dziecka. Duża grupa pacjentów zostaje zdiagnozowana właśnie w trakcie takiej oceny, dzięki czemu szybciej można zastosować odpowiednie leczenie. Rodziców powinien ponadto zaniepokoić inny rozwój dziecka w porównaniu do rówieśników, a także nadmierna urazowość, zmęczenie po umiarkowanych wysiłkach i bóle.

Fizjoterapia – w leczeniu pomogą rodzice

Rola rodziców jest niezwykle istotna w procesie fizjoterapeutyki, ponieważ podstawą skuteczności ćwiczeń jest systematyczność i sumienność wykonywania ustalonego programu. Fizjoterapeuta inicjuje cykl zajęć, w pierwszym okresie prowadzi je systematycznie, a także udziela instruktażu ćwiczeń domowych; ustala także okresowe spotkania korygujące terapię i ją modyfikujące. Porównywalny ciężar właściwie prowadzonej fizjoterapii, w równym stopniu co na specjaliście, spoczywa na rodzicach i samym pacjencie.

Tak jak w pozostałych gałęziach medycyny, także w fizjoterapii szybka diagnoza i rozpoczęcie leczenia przekłada się na uzyskanie lepszych wyników. – Szybko rozpoznane schorzenie i wdrożenie odpowiedniego leczenia rokują nieporównywalnie lepiej niż przypadki leczone późno, nawet we właściwy sposób. Muszę jeszcze raz podkreślić rolę profilaktyczną fizjoterapii w prewencji nie tylko urazów i zmian przeciążeniowych, lecz także wad rozwojowych i wad postawy – zwraca uwagę dr Krzysztof Mozol.

Przed rozpoczęciem rehabilitacji warto zapytać terapeuty o to, jak w trakcie zajęć i po nich może zachowywać się dziecko. Rodzice muszą się dowiedzieć, co w zachowaniu malucha powinno ich zaniepokoić, a co jest konsekwencją samego zabiegu. Kolejnym zagadnieniem powinna być intensywność zajęć, tj. jak często i jak długo powinny być one wykonywane. Opiekunowie powinni być również zainteresowani okresową oceną postępu, kryteriami oceny i tym, w jakich sytuacjach będzie dokonywana ewentualna modyfikacja zajęć.

Zobacz, jak technologie mogą wpłynąć na wady postawy u dzieci.