Echo serca – na czym polega to badanie? Wskazania, przeciwwskazania, przebieg zabiegu

Echo serca – zwane również badaniem echokardiograficznym lub USG serca – to nieinwazyjne, bezpieczne i bezbolesne badanie, które pozwala na zobrazowanie struktur anatomicznych serca i jego czynności w czasie rzeczywistym. Jest ono podstawą profilaktyki oraz diagnostyki chorób układu krążenia, które są najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów w naszym kraju.

Z tekstu dowiesz się:

• co to jest echo serca,
• jakie są wskazania do jego wykonania,
• na czym polega echo serca,
• ile trwa echo serca.

Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów w naszym kraju. Na ich występowanie mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, w tym palenie papierosów, nieprawidłowa dieta, niedobór aktywności fizycznej czy przewlekły stres. Bardzo ważne są więc zarówno profilaktyka, jak i wczesna diagnostyka chorób układu krążenia – zastosowanie znajduje tu badanie echo serca, czyli badanie echokardiograficzne.

Czym jest badanie echo serca?

Echo serca to potoczna nazwa badania echokardiograficznego, które wykorzystuje klasyczne techniki USG do obrazowania narządów wewnętrznych. Jest ono zaliczane do badań obrazowych, w trakcie których wykorzystywane są właściwości fal ultradźwiękowych o określonej częstotliwości. Specjalna głowica emituje fale, które wnikają w głąb organizmu i odbijają się od napotkanych w nim tkanek i narządów. Echo tego odbicia wraca do aparatu i jest przekształcane przez komputer w widoczne na monitorze obrazy. Dzięki temu lekarz może obejrzeć struktury anatomiczne danego narządu – w tym przypadku serca – a także obserwować jego czynność i przepływ krwi przez jamy serca w czasie rzeczywistym.

Co wykrywa echokardiografia?

Echo serca przeprowadza się u pacjentów, u których występują bóle w klatce piersiowej, duszności, zaburzenia rytmu serca, kołatanie albo nieprawidłowości w osłuchiwaniu serca. Badanie to pomaga w ustaleniu diagnozy między innymi:

• niewydolności serca,
• choroby niedokrwiennej serca,
• zawału serca,
• zapalenia mięśnia sercowego,
• nadciśnienia płucnego,
• zatorowości płucnej,
• zapalenia wsierdzia.

Badanie bywa również pomocne w diagnostyce nadciśnienia tętniczego. Ponadto echo należy do podstawowych badan kontrolnych u pacjentów z rozpoznanymi chorobami serca oraz do monitorowania pacjentów onkologicznych po potencjalnie kardiotoksycznej chemioterapii.

Na czym polega echo serca?

Wyróżnia się dwa rodzaje badania:

• echo serca przezklatkowe – kiedy emitująca ultradźwięki głowica jest przykładana do skóry klatki piersiowej (standardowo wykonywane m.in. w diagnostyce niewydolności serca, choroby wieńcowej i zawałów),
• echo serca przezprzełykowe – wykonywane rzadziej, kiedy w trakcie badania konieczne jest użycie specjalnej sondy wprowadzanej przez przełyk (m.in. gdy podejrzewa się obecność skrzepliny w jamie serca lub rozwarstwienie aorty).

Badanie echokardiograficzne pozwala na obrazowanie struktur serca w jednej płaszczyźnie, dwuwymiarowo lub trójwymiarowo. Jeżeli jest taka konieczność, pacjentowi dożylnie podaje się kontrast, celem zwiększenia precyzyjności niektórych rozpoznań.

Jak przebiega echo serca?

Przygotowanie i przebieg echa serca różnią się w zależności od rodzaju badania. Echo serca przezklatkowe nie wymaga specjalnych przygotowań – pacjent musi jedynie odsłonić klatkę piersiową i położyć się na plecach na kozetce. Lekarz nakłada na skórę specjalny żel, który ułatwia wnikanie fali ultradźwiękowej w głąb organizmu i przykłada do ciała głowicę. Obraz jest natychmiast widoczny na monitorze. W przypadku echokardiografii przezprzełykowej na badanie należy się natomiast zgłosić na czczo. Przed badaniem wykonuje się znieczulenie miejscowe tylnej ściany gardła specjalnym aerozolem.

Echo serca – ile trwa?

Badanie jest krótkie – cała procedura trwa od kilkunastu minut do maksymalnie pół godziny. Można je bez obaw wykonywać u kobiet w ciąży, seniorów, a nawet dzieci i powtarzać tak często, jak jest to potrzebne.