Cysta Bakera – zwana również torbielą podkolanową – to wypełniona płynną lub półpłynną substancją torbiel, która powstaje w tylnej części stawu kolanowego, w dole podkolanowym. Może się ona rozwijać w przebiegu niektórych chorób stawu kolanowego, być efektem kontuzji na skutek uprawiania sportu, bardziej narażone na jej występowanie są także osoby z nadwagą. W większości przypadków cysta Bakera ma niewielkie rozmiary i można ją leczyć zachowawczo, m.in. poprzez rehabilitację. Niekiedy jednak zdarza się, że konieczna jest operacja.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie są przyczyny rozwoju cysty Bakera,
• jak objawia się cysta Bakera pod kolanem,
• na czym polega leczenie cysty Bakera.

Kolano to największy staw w organizmie człowieka, który pełni zarówno funkcję lokomocyjną, jak i podporową. Ze względu na swoją budowę oraz funkcje staw kolanowy jest bardzo mocno narażony na rozwój stanów przeciążeniowych, kontuzji oraz chorób.

Niektóre z tych zaburzeń związane są z nadmierną produkcją płynu stawowego. Jest on oczywiście niezbędny do prawidłowego funkcjonowania kolana – nawilża chrząstki stawowe i zapobiega ich tarciu. W prawidłowych warunkach ilość mazi kolanowej wynosi kilka mililitrów – czasem jednak na skutek różnych czynników płynu stawowego w kolanie jest więcej i zbiera się on w dole podkolanowym w postaci miękkiej torbieli. Określa się ją mianem cysty Bakera.

Cysta Bakera – przyczyny

Jak już wspomniano, bezpośrednią przyczyną rozwoju cysty Bakera jest nadprodukcja mazi stawowej i jej gromadzenie się w tylnej części stawu kolanowego. Może to być jednak wywołane różnymi czynnikami, takimi jak:

• uszkodzony staw kolanowy na skutek uprawiania sportu albo nieszczęśliwych wypadków (uszkodzenia łąkotek, urazy więzadeł krzyżowych),
• choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego,
• przebyte infekcje bakteryjne i wirusowe kolana,
• choroby reumatologiczne (reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, toczeń).

Niekiedy przyczyn rozwoju cysty Bakera nie udaje się określić jednoznacznie. Wiadomo, że bardziej narażone na jej występowanie są osoby z przewlekłymi chorobami ogólnoustrojowymi oraz osoby z nadwagą.

Cysta Bakera – objawy

Głównym objawem cysty Bakera jest wyczuwalne lub nawet widoczne pod kolanem zgrubienie o owalnym kształcie. Cysta Bakera może powodować:

• ból okolicy pod kolanem,
• ograniczenie ruchomości stawu kolanowego,
• problemy ze zgięciem kolana,
• drętwienie łydki (zwłaszcza jeśli cysta zlokalizowana jest pod mięśniem półbłoniastym lub brzuchatym łydki).

Jeśli w którym momencie ból staje się bardzo ostry i nasila się z godziny na godzinę, może to oznaczać, że torbiel pękła, a jej zawartość wylała się do okolicznych tkanek. Wówczas okolica pod kolanem jest wyraźnie zaczerwieniona i ma podniesioną temperaturę.

Diagnostyka cysty Bakera zazwyczaj nie sprawia lekarzowi większych trudności – zazwyczaj udaje się ją rozpoznać już na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badań palpacyjnych i wzrokowych, choć niekiedy dla potwierdzenia diagnozy wykonuje się USG – pozwala ono określić rozległość zmiany, jej gęstość oraz wewnętrzną strukturę.

Cysta Bakera – leczenie

Najważniejsze w leczeniu Cysty Bakera jest usunięcie przyczyny nadprodukcji mazi stawowej czyli wyleczenie uszkodzeń stawu kolanowego będących następstwem urazów lub chorób. Natomiast jeśli mamy do czynienia z Cystą Bakera o nieznanej etymologii (przyczynie powstania) należy zająć się leczeniem samej torbieli.

Leczenie cysty Bakera zależy od stopnia zaawansowania dolegliwości oraz ich nasilenia, a także wieku pacjenta:

• Cysta Bakera – domowe sposoby

Jeśli cysta Bakera nie jest duża, a dolegliwości nie utrudniają zbytnio codziennego funkcjonowania, zaleca się po prostu ograniczenie wysiłku fizycznego oraz odciążanie kolana. Pacjent powinien unikać dźwigania ciężarów, klękania, kucania i wspinania się po schodach. Zaleca się odpoczynek w pozycji leżącej z uniesieniem kończyny, a także regularne schładzanie stawu kolanowego – kostkami lodu lub specjalnymi żelowymi okładami, które trzyma się w lodówce.

• Leczenie farmakologiczne i zabiegowe

Jeśli u pacjenta pojawia się ból, a torbiel jest na tyle duża, że utrudnia swobodne poruszanie się, pacjentowi zaleca się stosowanie działających miejscowo maści przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Leki mogą być również podawane dostawowo w formie iniekcji. Czasami bywa to połączone z nakłuciem torbieli wykonywanym pod kontrolą USG – tak aby opróżnić ją z nadmiaru płynu.

• Cysta Bakera – ćwiczenia i fizjoterapia

Nieoceniona w zachowawczym leczeniu cysty Bakera jest rola fizjoterapeuty. Różnego rodzaju ćwiczenia i zabiegi fizykoterapii mają na celu odciążenie kończyny dolnej, złagodzenie dolegliwości bólowych, poprawę ruchomości stawu oraz zmniejszenie wydzielania i zwiększenie resorpcji mazi stawowej.

I tak zastosowanie znajdują ćwiczenia wzmacniające mięsień czworogłowy uda oraz rozciągające więzadło rzepki – o umiarkowanym stopniu obciążenia. U pacjenta wykonuje się zabiegi laseroterapii, krioterapii miejscowej, magnetoterapii i ultradźwięków oraz kinesiotaping, a także dopasowaną do indywidualnych potrzeb kinezyterapię.

• Leczenie operacyjne

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów, dolegliwości pogłębiają się, stosowane bywa leczenie operacyjne. Najlepiej wykonać je techniką małoinwazyjną przy pomocy artroskopu w trakcie której usuwa się torbiel wraz z mechanizmem zastawkowym, co daje duże szanse na trwałe pozbycie się problemu. Po zabiegu oczywiście konieczna jest rehabilitacja.