Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych to dysfunkcja, w której na skutek wzrostu ciśnienia w określonym przedziale kończyny dochodzi do zaburzeń krążenia, pracy nerwów i funkcjonowania mięśni. Nieleczony zespół ciasnoty powięziowej może prowadzić do niedokrwienia lub przykurczy mięśni, a także martwicy oraz nieodwracalnych zmian w funkcjonowaniu chorej kończyny.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie są przyczyny zespołu ciasnoty powięziowej,
• jak objawia się zespół przedziałów powięziowych,
• jak leczy się zespół ciasnoty międzypowięziowej.

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych powstaje, gdy na skutek różnych czynników w zamkniętym anatomicznie przedziale kończyny dochodzi do wzrostu ciśnienia. Prowadzi to do zaburzeń krążenia krwi, nieprawidłowej pracy nerwów oraz dysfunkcji mięśniowych. Zespół ciasnoty powięziowej występuje w dwóch postaciach:

• ostrej – pojawiającej się najczęściej bezpośrednio po poważnym urazie kończyny, np. na skutek wypadku samochodowego; objawia się bardzo silnym bólem, zaburzeniami czucia, osłabieniem siły mięśniowej i brakiem wyczuwalnego tętna na stopie; wymaga pilnej interwencji chirurgicznej,
• przewlekłej – pojawia się zazwyczaj u sportowców jako efekt przewlekłego wysiłku angażującego mięśnie konkretnego przedziału anatomicznego kończyny, dotyczy zazwyczaj mięśni grupy przedniej i bocznej goleni, objawia się silnym, ostrym bólem, który utrudnia poruszanie stopą.

Zespół przedziałów powięziowych – przyczyny

Zespół ciasnoty międzypowięziowej o charakterze ostrym jest efektem nagłych urazów w obrębie kończyny dolnej. Może to być bardzo silne stłuczenie tkanek, rozległy krwiak, złamanie lub zmiażdżenie kończyny, oparzenie elektryczne, ukąszenie, rana postrzałowa albo uszkodzenie dużego naczynia krwionośnego.

Ostry zespół cieśni powięziowej może być wywołany również przez zbyt ciasny opatrunek (np. gipsowy), zakrzep dużej tętnicy, długotrwałe utrzymywanie kończyny w jednej pozycji (np. w czasie operacji), przetoczenie dużej ilości płynów, a nawet zastosowanie pneumatycznej opaski uciskowej.

Przewlekły zespół ciasnoty przedziałów powięziowych jest najczęściej wywoływany przez nakładające się na siebie mikrourazy w obrębie kończyny, narastające obciążenia treningowe oraz powiększanie się w związku z nim objętości mięśni. Bardzo często występuje on m.in. u biegaczy, łyżwiarzy i rolkarzy.

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych – objawy

Zespół ciasnoty powięziowej o ostrym charakterze objawia się bardzo silnym bólem bezpośrednio po urazie lub ekspozycji na wywołujący go czynnik. Skóra w obrębie kończyny zmienia kolor – staje się czerwona lub sina, pacjent ma zaburzenia czucia albo odczuwa silne mrowienie. Może wystąpić znaczne osłabienie siły mięśniowej, brak jest także wyczuwalnego na stopie pulsu.

Przewlekły zespół przedziałów powięziowych również cechuje się bólem, najczęściej w okolicach piszczeli i goleni. Utrudnia, a nawet uniemożliwia on zginanie stopy, ale – co charakterystyczne – dolegliwości ustępują po odpoczynku. W przebiegu tego rodzaju schorzenia nie ma objawów neurologicznych i nie dochodzi do nieodwracalnego niszczenia mięśni.

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych – diagnostyka

Diagnostyka zespołu ciasnoty powięziowej nie jest prosta, bo zazwyczaj współwystępuje on z innymi urazami – złamaniem, stłuczeniem, uszkodzeniem nerwów czy zapaleniem ścięgien. Jedyną metodą na sprawdzenie stanu przedziałów powięziowych jest pomiar ciśnienia wewnątrz kończyny – dokonuje się tego poprzez umieszczenie w przedziale igły. Norma ciśnienia to 15-20 mmHg. Powyżej 40 mmHg diagnozuje się zespół ciasnoty przedziałów powięziowych, choć dla potwierdzenia rozpoznania wykonane mogą być inne badania laboratoryjne (np. oznaczenie stężenia mioglobiny w surowicy i moczu), czynnościowe (np. elektromiografia) i/lub obrazowe (np. USG).

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych – leczenie

Leczenie zespołu ciasnoty przedziałów powięziowych zawsze ma na celu obniżenie ciśnienia w konkretnym przedziale powięziowym. W przypadku ostrych stadiów choroby, zagrażających niekiedy zdrowiu, a nawet życiu pacjenta, konieczna jest pilna interwencja chirurga i wykonanie fasciotomii, czyli odbarczenia przedziału powięziowego przez rozległe nacięcie powięzi. Warto pamiętać, że u pacjentów z podejrzeniem zespołu ciasnoty powięziowej nie powinno się stosować okładów z lodu, unosić kończyny do góry czy stosować opatrunków uciskowych – może to powiększyć obszar martwicy.

Przewlekły zespół ciasnoty przedziałów powięziowych początkowo można leczyć zachowawczo – poprzez odpowiednią rehabilitację oraz modyfikację techniki i natężenia treningu. Jeżeli jednak nie przynosi to oczekiwanych rezultatów, również może zostać zlecona fasciotomia.