Radikulopatia to choroba, w której przebiegu dochodzi do dysfunkcji korzeni nerwowych kręgosłupa, najczęściej na odcinku szyjnym (radikulopatia szyjna) lub lędźwiowym (radikulopatia lędźwiowa). Jest ona spowodowana uciskiem przepukliny krążka międzykręgowego lub zwyrodnieniowych wyrośli kostnych na nerwy, czemu towarzyszą silne dolegliwości bólowe. Mogą z nimi współwystępować zaburzenia czucia, drętwienie i mrowienie, a także ograniczenie ruchomości kręgosłupa.

Z tekstu dowiesz się:

• jak objawia się radikulopatia,
• w jaki sposób się ją diagnozuje,
• na czym polega leczenie radikulopatii.

Prawidłowo ukształtowany kręgosłup posiada w pełni naturalne krzywizny (łuki), dzięki czemu kręgi są lepiej amortyzowane i odciążane. Na skutek ostrych lub przewlekłych przeciążeń kręgosłupa, nagłych urazów lub wad wrodzonych może jednak dojść do zwyrodnień kręgów – najczęściej przyjmują one postać rozciągnięcia lub naderwania pierścienia włóknistego, jego osłabienia oraz przemieszczenia się jądra miażdżystego. Wszystko to powoduje powstanie tzw. wypukliny, która uciska na znajdujące się w kręgosłupie nerwy.

Chorobę, w której przebiegu dochodzi do ucisku przepukliny krążka międzykręgowego lub zwyrodnieniowych wyrośli kostnych na nerwy, określa się mianem radikulopatii. Do ucisku może dochodzić na odcinku szyjnym (radikulopatia szyjna) lub lędźwiowym (radikulopatia lędźwiowa) kręgosłupa.

Radikulopatia – objawy

Głównym objawem radikulopatii – zarówno w odcinku szyjnym, jak i lędźwiowym kręgosłupa – jest ból: ostry, przenikliwy, zazwyczaj jednostronny i promieniujący do innych części ciała. Mogą mu towarzyszyć mrowienie i drętwienie, zaburzenia czucia, a nawet czasowy bezwład i paraliż określonych partii ciała.

Radikulopatia lędźwiowa cechuje się występowaniem:

• bólu pleców na odcinku lędźwiowym,
• promieniującego od pleców bólu kończyny dolnej,
• drętwienia, mrowienia i parestezji w kończynie dolnej,
• problemów z koordynacją,
• bólu pośladków,
• zaburzeń odruchów.

Z powodu bólu pacjenci z radikulopatią lędźwiową niekiedy odruchowo przesuwają sylwetkę na jedną stronę, a ucisk na nerwy powoduje u nich zaburzenia w oddawaniu moczu i kału.

Radikulopatia szyjna objawia się:

• bólem szyi, często promieniującym do obręczy barkowej i kończyn górnych,
• bólem między łopatkami,
• ograniczeniem ruchomości szyi,
• drętwieniem i mrowieniem szyi, karku, barków,
• osłabieniem mięśni górnej części ciała.

Radikulopatia – diagnostyka

Diagnostykę radikulopatii prowadzi najczęściej ortopeda lub neurolog. Rozpoczyna się ona od wywiadu z pacjentem oraz wykonania prostych fizykalnych testów diagnostycznych – w przypadku pacjentów z radikulopatią szyjną dodatni jest tzw. test Spurlinga, zaś w przypadku pacjentów z radikulopatią lędźwiową – test Laseque’a.

Jeśli chodzi o badania obrazowe, to podstawą diagnostyki radikulopatii jest rezonans magnetyczny. Może to być rezonans szyi w przypadku podejrzenia zmian na odcinku szyjnym kręgosłupa lub rezonans kręgosłupa lędźwiowego u pacjentów z podejrzeniem radikulopatii lędźwiowej. Jest to badanie bardzo precyzyjne, umożliwiające jednoznaczne rozpoznanie zwyrodnień i nieprawidłowości wywołujących objawy radikulopatii.

Pomocniczo u pacjenta może zostać również wykonana elektromiografia (EMG), która pozwala dokładnie ocenić stan każdego nerwu rdzeniowego i splotów lędźwiowych oraz różnicować radikulopatię od innych chorób. Na czym polega badanie EMG? W jego trakcie nerwy stymuluje się prądem o bardzo małym natężeniu, częstotliwości i krótkim czasie trwania, a później przy pomocy elektrod umieszczonych na ciele mierzy się szybkość przewodzenia przez nie bodźca elektrycznego.

Radikulopatia – leczenie

Głównym celem leczenia radikulopatii jest przywrócenie właściwej pozycji krążka międzykręgowego, wzmocnienie i rozluźnienie mięśni znajdujących się przy kręgosłupie, a także zmniejszenie dolegliwości bólowych:

• Radikulopatia – leczenie farmakologiczne

Obejmuje stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i środków rozluźniających mięśnie szkieletowe. Jeśli po ich zastosowaniu pacjent nie odczuwa poprawy, można rozważyć iniekcje glikokortykosteroidów do przestrzeni nadtwardówkowej.

• Radikulopatia – rehabilitacja

Zabiegi rehabilitacyjne dobiera się pod kątem fazy choroby (ostra lub przewlekła), nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Ich głównym zadaniem jest hamowanie stanu zapalnego oraz łagodzenie bólu. Zastosowanie znajdują tu m.in. krioterapia, promieniowanie podczerwone, prądy interferencyjne, prądy TENS, terapia manualna i mięśniowo-powięziowa.

• Radikulopatia – leczenie operacyjne

Jeśli po około 6-8 tygodniach leczenia zachowawczego stan pacjenta nie poprawia się, rozważa się wykonanie zabiegu operacyjnego. Polega on na usunięciu części jądra miażdżystego, które powoduje ucisk na nerwy. Przeprowadzenie operacji przynosi bardzo dobre efekty u zdecydowanej większości pacjentów, ale jest to postępowanie ostatniego wyboru.