Staw biodrowy to jedna z najbardziej obciążonych części szkieletu. W czasie chodu czy biegu oba stawy muszą utrzymać prawie cztero-, a nawet pięciokrotnie większy ciężar niż w pozycji stojącej. To tylko jeden z powodów, dla których to właśnie one najczęściej ulegają kontuzji podczas uprawiania sportu. W tym artykule dowiesz się więcej o artroskopii stawu biodrowego, będącej najlepszym rozwiązaniem we wstępnej fazie rozwoju schorzenia, która uwalnia chorego od bólu w okolicy biodra.

Artroskopia biodra to zabieg wykonywany w przypadku wczesnych stanów zwyrodnieniowych i chorób doprowadzających do rozwoju zmian zwyrodnieniowych, takich jak konflikt udowo-panewkowy czy uszkodzenie obrąbka stawowego. Jest on niezwykle trudny i wymaga bardzo profesjonalnego przygotowania. W Polsce niestety nadal przeznacza się stosunkowo małe środki na tego typu operacje w obrębie biodra. Pieniądze inwestuje się przede wszystkim w protezy, co sprawia, że prawdziwy staw zostaje skazany na degenerację.

Artroskopia stawu biodrowego ma znaczną przewagę nad innymi metodami leczenia – przede wszystkim opóźnia rozwój choroby zwyrodnieniowej i przywraca staw do jego pierwotnej formy. W przypadku ludzi młodych, którzy czynnie uprawiają sporty, artroskopia jest rozwiązaniem pozwalającym na powrót do aktywności sportowej, pełnej sprawności i normalnego życia, co ważne zachowując własny staw biodrowy.

Pomimo bardzo dobrych wyników protezoplastyki, wymiana stawu biodrowego na sztuczny ma swoje ograniczenia, chociażby z tego powodu, że nawet najlepsza proteza ulega stopniowemu zużyciu, tym większemu im intensywnej jest używana, np. podczas sportów. Co do zasady trwałość protezy wynosi między 25 a 30 lat. Założenie jej w młodym wieku grozi więc realloplastyką stawu, czyli wymianą jednej protezy na inną. Jest to poważna operacja. Jeżeli w trakcie używania protezy doszło do znacznej utraty kości, bardzo prawdopodobny może okazać się przeszczep kości. Dla ludzi w wieku 20–40 lat to poważne ograniczenie, które może mieć ogromny wpływ na ich życie.

Mimo iż jest to małoinwazyjny zabieg, przeprowadzamy go zwykle w znieczuleniu ogólnym. Lekarz wykonuje w okolicach stawu biodrowego małe nacięcia na skórze, przez które następnie wprowadza miniaturowe narzędzia oraz niewielką kamerę. Ta ostatnia jest niezbędna nie tylko do przeprowadzenia zabiegu, ale i oceny skali uszkodzenia stawu, jakie powstało u pacjenta. Po rozciągnięciu stawu do powstałej przestrzeni wewnątrzstawowej lekarz wsuwa niezbędne do przeprowadzenia zabiegu narzędzia i zakłada kilka szwów. Całość zajmuje od 1 do 2 godzin, przy bardziej skomplikowanych operacjach (np. uszkodzenia obrąbka stawowego biodra) ten czas może się wydłużyć do 3 godzin.

Aby zabieg artroskopii biodrowej mógł zakończyć się sukcesem i przynieść zamierzony efekt, trzeba pamiętać o kilku istotnych czynnikach. Przede wszystkim należy określić, czy ból odczuwany przez pacjenta pochodzi z wnętrza biodra, czy też promieniuje od jamy brzusznej bądź odcinka lędźwiowo-krzyżowego (konieczna jest szczegółowa diagnostyka). Do najlepszych wykładników zalicza się następujące symptomy:

• ból w pachwinie nasilający się podczas aktywności,
• przeskakiwanie lub blokowanie stawu,
• obecność zmian chorobowych w badaniach RTG, rezonansu magnetycznego, tomografii komputerowej.

Do wskazań do wykonania artroskopii stawu biodrowego zalicza się:

• konflikt udowo-panewkowy (typu krzywkowego lub kleszczowego),
• łagodne zwyrodnienie stawu biodrowego (mało zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe u osób poniżej 50 lat),
• ciała wolne spowodowane, np. urazem czy chrzęstniakowatością,
• uszkodzenie obrąbka stawowego biodra,
• ograniczone uszkodzenie chrząstki stawowej panewki lub głowy kości udowej,
• przewlekłe dolegliwości bólowe po przebytym zwichnięciu stawu biodrowego,
• niedokrwienna martwica głowy kości udowej – wskazanie względne,
• schorzenie błony maziowej,
• nieurazowa niestabilność stawu biodrowego,
• ropne zapalenie stawu biodrowego,
• ból stawu biodrowego, którego źródła nie można określić.

Po zabiegu artroskopii praktycznie nie obserwuje się powikłań groźnych dla zdrowia czy życia pacjentów. Może pojawić się czasowe zaburzenie czucia w okolicy krocza, które z czasem ustępuje. Po zabiegu pacjent przebywa do dwóch dni w szpitalu pod stałą obserwacją. Przez pierwsze dni zaleca się poruszanie o kulach, następnie można wrócić do normalnego funkcjonowania, ale tak, by staw biodrowy nie był nadmiernie obciążony (standardowo zaleca się odpoczynek w domu).
Aktywność sportową wprowadza się już po kilku tygodniach od zakończenia rehabilitacji pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, trzeba to jednak wcześniej skonsultować z lekarzem prowadzącym. Rehabilitacja po artroskopii w zależności od zakresu uszkodzeń biodra (patologii) może trwać do kilkunastu tygodni.

Jakie są przeciwwskazania do zabiegu artroskopii stawu biodrowego? Operacji nie wykonuje się, jeśli badania wykażą, że u pacjenta występują:

• zaawansowane zwyrodnienie stawu biodrowego,
• zmiany dysplastyczne stawu biodrowego
• brak ruchu w stawie biodrowym – sztywny staw,
• rany otwarte, owrzodzenia, zapalenia skóry w okolicy operowanego stawu biodrowego,
• zaawansowana martwica głowy kości udowej (po artroskopii może dojść do progresji),
• otyłość,

Artroskopia biodra w takiej sytuacji jest niewskazana i z pewnością nie przyniesie oczekiwanych rezultatów.

Dla pacjenta artroskopia to korzyści polegające na małoinwazyjnym charakterze zabiegu, możliwości szybkiego powrotu do sprawności ruchowej i sportu oraz szanse na uratowanie własnego stawu. Celem operacji jest przywrócenie stawu biodrowego do jego pierwotnej formy. Co ważne szczególnie w przypadku uszkodzenia obrąbka i konfliktu udowo-panewkowego: kilkuletnia zwłoka w wykonaniu artroskopii może doprowadzić do zmian zwyrodnieniowych, których nie będzie można wyleczyć za pomocą artroskopii. Wówczas jedynym rozwiązaniem, jakie pozostaje, jest alloplastyka, czyli wymiana stawu na protezę.

Należy zawsze pamiętać, że artroskopia nie jest operacją na wszystkie choroby czy kontuzje stawu biodrowego – tylko prawidłowa kwalifikacja do zabiegu przyniesie sukces. W przypadku choroby zwyrodnieniowej zachowanie własnego stawu nawet przez 5 lat jest już takim sukcesem. Wolisz zapobiegać, niż leczyć? Dowiedz się, jak zachować stawy w dobrej kondycji do starości.