Endokrynologia dziecięca

Endokrynologia to rozległa dziedzina, a objawów niewłaściwego działania układu dokrewnego jest naprawdę wiele. W przypadku dziecka podstawą do konsultacji z endokrynologiem z pewnością są następujące symptomy:

• wolny wzrost dziecka – nie zawsze jest to objaw patologiczny (niski wzrost przez pewien czas jest charakterystyczny na przykład dla wcześniaków), jednak może również świadczyć o zaburzeniach hormonalnych: niedoczynności tarczycy czy niedoboru hormonu wzrostu.
• szybki wzrost dziecka – jeśli syn lub córka mocno dominuje wzrostem nad rówieśnikami, to również warto zwrócić się o poradę do endokrynologa dziecięcego. Często taki objaw towarzyszy otyłości. Przerost tkanki tłuszczowej może zaś doprowadzić do szybszego dojrzewania.
• zbyt niska lub zbyt wysoka waga dziecka – szczególnie ta druga, gdy jest nieleczona, może przerodzić się w otyłość i cukrzycę typu II.
• zmiany skórne – wysypki, świąd i wypadanie włosów. Nie zawsze świadczą jedynie o schorzeniach dermatologicznych – niekiedy to efekt niedoczynności lub nadczynności tarczycy.
• zbyt wolne dojrzewanie płciowe – brak rozwijania się gruczołów płciowych u dziewczynek po trzynastym roku życia i brak zmian w wyglądzie narządów płciowych u chłopców po czternastym roku życia może być objawem zaburzeń hormonalnyc
• zbyt szybkie dojrzewanie płciowe – jeśli u kilkuletniego dziecka pojawiają się powiększone piersi, owłosienie okolic płciowych, trądzik czy przykry zapach potu, należy szybko skonsultować to z endokrynologiem dziecięcym.
• zmiana nastroju dziecka – płaczliwość, nadreaktywność, drażliwość lub przeciwnie: brak koncentracji, smutek i apatia mogą być sygnałem zaburzeń hormonalnych ze względu na silne powiązania układu endokrynnego z psychiką.

Powyższe objawy dobrze jest skonsultować z endokrynologiem dziecięcym, który ustali, czy mają one powiązanie z układem dokrewnym. Na tej podstawie zleci on określone badania krwi oraz zadecyduje o formie dalszej ewentualnej terapii. Najczęściej jest to leczenie farmakologiczne.

Konsultacje specjalistyczne u endokrynologa dla dzieci polegają przede wszystkim na dokładnym wywiadzie z rodzicami dziecka. Lekarz mierzy i waży małego pacjenta oraz sprawdza stan jego skóry. Na tej podstawie może postawić wstępną diagnozę. Jednak do jej potwierdzenia będą prawdopodobnie potrzebne szczegółowe badania krwi dziecka oraz ponowna konsultacja z gotowymi wynikami.

Pierwsza wizyta u endokrynologa dziecięcego nie wymaga specjalnych przygotowań, poza dokładnym ustaleniem, jakie objawy u malucha najbardziej niepokoją rodziców. Na kolejną należy przynieść gotowe wyniki badań. Zazwyczaj terapia endokrynologiczna wymaga co najmniej kilku wizyt, by ustalić, jak działają zalecone leki. Niestety, w przypadku przewlekłych schorzeń układu dokrewnego istnieje konieczność stałego leczenia farmakologicznego pod kierunkiem endokrynologa.

W takich sytuacjach ważna jest współpraca między endokrynologiem a lekarzem rodzinnym, który może przepisywać stałe leki w razie problemów z chwilowym dostępem do specjalisty.

Diagnostyka hormonalna jest tak rozległa, że trudno zbadać wszystko na własną rękę – pierwsza wizyta jest potrzebna, by ustalić, jakie konkretnie badania trzeba wykonać. Niektóre z badań endokrynologicznych z powodów technicznych są wykonywane w szpitalu – pobyt trwa jednak zaledwie dzień, góra kilka dni.

Endokrynolog dziecięcy dzięki powyższym badaniom może zdiagnozować wiele chorób. Zaliczamy do nich:

• choroby tarczycy (nadczynność, niedoczynność, wole, guzy, zapalenia, itp.),
• choroby przytarczyc (niedoczynność, nadczynność),
• choroby przysadki mózgowej (guzy, nadczynność, niedoczynność, choroba Cushinga),
• choroby nadnerczy (nadczynność, niedoczynność, guzy, choroba Addisona itp.),
• choroby trzustki (guzy, cukrzyca).

Regularna kontrola u endokrynologa dziecięcego jest bardzo istotna – może on zdecydować o zmniejszeniu lub zwiększeniu dawki leków, ich zmianie lub całkowitym odstawieniu. Dlatego nie należy zaniedbywać okresowych wizyt – zwłaszcza, że organizm dziecka ulega intensywnym zmianom wraz z upływem czasu.