Ekstremalne sporty – jak się do nich prawidłowo przygotować?

Coraz częściej słyszymy o osobach, które startują w ultramaratonach, uprawiają kitesurfing, skoki na bungee czy wspinaczkę wysokogórską. Z jednej strony tego typu ekstremalne sporty niosą ze sobą niesamowite emocje i ogromne dawki adrenaliny. Z drugiej jednak bez odpowiedniego przygotowania mogą spowodować poważne kontuzje. W ciągu 11 lat naukowcy przeanalizowali prawie 4 miliony urazów, jakie odnieśli w tym czasie sportowcy. Jak się okazało, blisko 11,3% z nich stanowiły urazy głowy, szyi oraz obrażenia związane z układem krążenia, stawami i kośćmi. O czym w takim razie pamiętać przed rozpoczęciem przygody ze sportami ekstremalnymi, aby móc je uprawiać bezpiecznie i z rozsądkiem?

Ruch to zdrowie

Ruch, obok zbilansowanej diety, jest jednym z najważniejszych elementów pozytywnie wpływających na stan zdrowia. Nawet niewielka dawka aktywności fizycznej, wykonywana regularnie, może przynieść wiele korzystnych zamian w naszym organizmie. W ten sposób nie tylko zwalczymy nadwagę, ale także obniżamy ciśnienie tętnicze, poziom cholesterolu, wzmocnimy kości, nie wspominając o poprawie samopoczucia. Wszystko oczywiście powinno być wykonywane z głową i umiarem.

Jakie ekstremalne sporty wybrać?

Na początku zacznijmy od określenia tego, co w ogóle chcielibyśmy robić. Co sprawi nam najwięcej przyjemności, a jednocześnie jest dostosowane do naszego aktualnego stanu zdrowia oraz możliwości organizmu?

– Wybierając rodzaj aktywności fizycznej, miejmy na uwadze nasz wiek. Organizm bardzo młodego człowieka nie jest jeszcze w pełni dostosowany do uprawiania ekstremalnych sportów wytrzymałościowych, które zazwyczaj rozpoczyna się w wieku późniejszym. Dlatego w przypadku takich osób lekarze przede wszystkim zalecają raczej sporty ogólnorozwojowe, biegi krótkie czy gry zespołowe – podkreśla dr Łukasz Małek, specjalista kardiolog, na stałe związany z Kliniką Ortopedii i Rehabilitacji ENEL-SPORT.

Ekstremalne sporty – przykłady odpowiedniego przygotowania

Gdy wiemy już, jaka dyscyplina sportu nas interesuje, zacznijmy się do niej odpowiednio przygotowywać. Nie próbujmy od razu przebiegnąć 10 km czy też wykonywać skomplikowanych akrobacji na deskorolce. W pierwszej kolejności upewnijmy się, czy nie mamy żadnych przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania danej czynności. Następnie rozplanujmy, najlepiej pod okiem trenera, dokładny plan treningowy.

– Złotą zasadą, którą ja osobiście nauczyłem się stosować, gdy zaczynam przygodę z nieznaną mi dyscypliną sportową, jest rozwaga. Nie rzucajmy się od razu na głęboką wodę i nie udawajmy, że jesteśmy mistrzami w sportach zimowych, jeśli np. mamy pierwszy raz narty na nogach. Z pozoru wydaje nam się to oczywiste. Często jednak pod wpływem filmików na YouTubie czy sugestii znajomych zamiast stopniowego przystosowywania organizmu do nowych wyzwań zaczynamy działać pochopnie, ryzykując wystąpieniem poważnych kontuzji – mówi Victor Borsuk, podróżnik oraz 7-krotny mistrz Polski w kitesurfingu.

Kiedy odpuścić ekstremalne sporty i o czym pamiętać?

Kolejnym elementem, który musimy wziąć pod rozwagę przy regularnym wysiłku fizycznym, jest dieta. Sprawdźmy, czy aby na pewno jest pełnowartościowa, prawidłowo zbilansowana i bogata składniki odżywcze i mineralne. Zadbajmy również o odpowiednią długość snu i regenerację stawów.

– Nie ma znaczenia, jak długo uprawiamy daną dyscyplinę sportu. Zawsze musimy słuchać naszego organizmu. Jeśli w trakcie treningu poczujemy, że zmniejsza się nasza wydolność, pojawiają się bóle w klatce piersiowej, kołatanie serca czy omdlenia w trakcie lub po wysiłku, natychmiast go przerwijmy i niezwłocznie skontaktujmy się ze specjalistą. Nie bagatelizujmy tego, ponieważ obciążenie przy wykonywaniu kolejnych ćwiczeń może być dla nas zbyt duże i doprowadzić do poważnych powikłań – dodaje dr Łukasz Małek.

– Na swoim przykładzie mogę tylko dodać, że jeśli nie rozpoczniemy dnia serią ćwiczeń rozciągających, dużo łatwiej jest doznać kontuzji. Przy wykonywaniu wyczynowo ekstremalnych sportów w dużo większym stopniu narażamy się na wszelkiego rodzaju urazy niż przy rekreacyjnych formach ruchu. Z jednej strony mamy możliwość ciągłego rozwoju, wykonywania nowych ewolucji np. w trakcie uprawiania kitsurfingu. Z drugiej – trzeba zdawać sobie sprawę z potrzeby stałej diagnostyki, ogromnego wkładu pracy i pokory przy tego typu pasji – komentuje Borsuk.

Ekstremalne sporty – na co jeszcze uważać?

Generalnie przyjmuje się, że sport bardzo pozytywnie wpływa na całe nasze ciało. Jednak jeśli osoba stale nadwyręża swój organizm bądź ma wrodzoną wadę serca lub zdiagnozowaną inną chorobę np. związaną z układem krążenia, istotną rolę odrywa konsultacja lekarska. Wcale nie musi to oznaczać rezygnacji z ekstremalnego sportu.

– Jest bardzo wiele dolegliwości, które po zastosowaniu odpowiedniego leczenia nie stanowią medycznych przeciwwskazań do prowadzenia zwiększonej aktywności fizycznej. Czasami wystarczy mało inwazyjny zabieg lub włączenie leku, aby znowu korzystać z uroków wybranej dyscypliny. Oczywiście istnieją zaburzenia, przy których intensywny wysiłek nie jest wskazany. Są to m.in. kardiopatia przyrostowa, istotne wady zastawkowe czy poszerzenie aorty. Jednak i w tych przypadkach po rozmowie z lekarzem istnieje możliwość prowadzenia aktywnego trybu życia – wskazuje Małek.

Zaczynając przygodę ze sportem, zarówno tym rekreacyjnym, jak i wyczynowym, pamiętaj:

• Gdy wybierzesz dyscyplinę sportu, skonsultuj się z lekarzem, czy nie masz żadnych przeciwwskazań do jej wykonywania.
• Przed rozpoczęciem pierwszych treningów zacznij przyzwyczajać ciało do większej aktywności fizycznej. Codziennie wykonuj np. serię przysiadów, a także staraj pracować nad równowagą i mięśniami brzucha, które przy większości sportów są konieczne.
• Każdy trening zaczynaj od rozgrzewki. Zadbaj również o odpowiedni plan ćwiczeń oraz nie rób wszystkiego od razu. Stopniowo przyzwyczajaj organizm do wzmożonego wysiłku.
• Zadbaj o prawidłowo zbilansowaną dietę oraz sen.
• W czasie treningów nie zapomnij o nawodnieniu oraz dostarczaniu do organizmu porcji elektrolitów i składników mineralnych.
• Jeśli biegasz w maratonach, utrzymuj odpowiedniej długości przerwy pomiędzy kolejnymi startami.
• Gdy jesteś chory, nie ćwicz. W ten sposób możesz doprowadzić do zapalenia mięśnia sercowego i dalszych powikłań.
• W przypadku omdleń, problemów wydolnościowych, wszelkiego rodzaju bólów – przerwij trening i niezwłocznie zgłoś się do lekarza.

Zobacz też, jak przygotować dziecko do uprawiania sportu, aby uniknęło kontuzji.